અવકાશ ક્ષેત્રના ઉદ્યોગોને ટેકો આપવા માટે સમર્પિત સ્પેસટેક નીતિની જાહેરાત કરનાર ગુજરાત પ્રથમ રાજ્ય બન્યું

ભારતના સેમિકન્ડક્ટર ઉત્પાદન કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત થયા પછી, ગુજરાત હવે સમર્પિત સ્પેસટેક નીતિની જાહેરાત કરે છે

(જી.એન.એસ) તા. 17

ગાંધીનગર,

અવકાશ ક્ષેત્ર આજે સૌથી વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ ઉદ્યોગોમાંના એક તરીકે ઉભરી આવ્યું છે, જે સંરક્ષણ, સંદેશાવ્યવહાર, નેવિગેશન, આરોગ્યસંભાળ, ઇન્ટરનેટ ઍક્સેસ, ડેટા ટ્રાન્સફર, પૃથ્વી નિરીક્ષણ, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન, ખનિજ સંશોધન, હવામાન આગાહી અને ઘણા બધા ક્ષેત્રોમાં પાયાના કાર્યોને સક્ષમ બનાવે છે. આ આવશ્યક પ્રવૃત્તિઓ સમર્પિત સુવિધાઓથી લોન્ચ કરાયેલા રોકેટ દ્વારા ચોક્કસ રીતે ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવેલા ઉપગ્રહોના સીમલેસ ઓપરેશન પર આધાર રાખે છે. વધુમાં, અવકાશ સંશોધન પણ વ્યવસાયિક તકોનો વિશાળ અવકાશ ખોલે છે.

અવકાશ અર્થતંત્ર ઝડપથી વિકસિત થઈ રહ્યું છે, જે નવીનતા અને રોકાણ માટે અભૂતપૂર્વ તકો રજૂ કરે છે. ભારતે આ ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે, તેના અગ્રણી મિશન માટે વૈશ્વિક માન્યતા મેળવી છે, જેમાં વિવિધ પ્રસંગો દરમિયાન ભવ્ય ચંદ્રયાન, મંગળયાન અને સ્પેડેક્સ (સ્પેસ ડોકિંગ પ્રયોગ) મિશનનો સમાવેશ થાય છે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના દૂરંદેશી નેતૃત્વ હેઠળ, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે જૂન 2020 માં ખાનગી સાહસો માટે સિંગલ-વિન્ડો સુવિધાકર્તા તરીકે ભારતીય રાષ્ટ્રીય અવકાશ પ્રમોશન અને અધિકૃતતા કેન્દ્ર (IN-SPACE) ની સ્થાપના સાથે અવકાશ ક્ષેત્રને ખાનગી ભાગીદારી માટે ખુલ્લું મૂક્યું. આ ગતિને આગળ ધપાવતા, ભારત સરકારે ભારતીય અવકાશ નીતિ 2023 રજૂ કરી, અને અવકાશ પ્રવૃત્તિઓના તમામ ક્ષેત્રોમાં વિદેશી સીધા રોકાણ (FDI) અને વ્યાપક ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારીને સક્ષમ બનાવવા માટે સુધારાઓ પણ અમલમાં મૂક્યા.

આ દ્રષ્ટિકોણ પર નિર્માણ કરીને અને ડૉ. વિક્રમ સારાભાઈના સમૃદ્ધ વારસાથી પ્રેરિત થઈને, ગુજરાત સરકારે, મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલના નેતૃત્વ હેઠળ, આજે ગુજરાત સ્પેસટેક નીતિ (2025-2030) ની સૂચના આપી.

સ્પેસટેક નીતિ ઉપગ્રહ પેલોડ્સ અને ભાગોના ઉત્પાદનથી લઈને સંદેશાવ્યવહાર અને પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ, ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશનો, સેટેલાઇટ નિયંત્રણ કેન્દ્રો અને અવકાશ-આધારિત એપ્લિકેશન ડિઝાઇન સહિત અવકાશ ક્ષેત્રની પ્રવૃત્તિઓના સમગ્ર શ્રેણી માટે નાણાકીય અને બિન-નાણાકીય સહાયની કલ્પના કરે છે.

ગુજરાત સરકાર આ વ્યૂહાત્મક ક્ષેત્રમાં કૌશલ્ય વિકાસ પ્રદાન કરવા અને સંશોધન અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અવકાશ તકનીકોમાં શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવા માટે પણ પ્રયત્નશીલ રહેશે.

આ પહેલ સંભવિત રોકાણકારો અને ઉદ્યોગસાહસિકોને ગુજરાતમાં બાંધકામ અને સંચાલન કરવા માટે સશક્ત બનાવશે. ગુજરાત સરકાર INSPACE, અવકાશ વિભાગ (ભારત સરકાર) સાથે મળીને કામ કરશે જેથી એક અવકાશ ઉત્પાદન પાર્ક વિકસાવવામાં આવે જેમાં સામાન્ય તકનીકી સુવિધાઓ સહિત માળખાગત સુવિધાઓનો સમાવેશ થાય જે અવકાશ ક્ષેત્રમાં સાહસોના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક મજબૂત પ્લેટફોર્મ અને મહત્વપૂર્ણ પ્રોત્સાહન પૂરું પાડે.

આ ઠરાવ ગુજરાતના સ્પેસટેક સાહસો માટે સરકારની પ્રતિબદ્ધતા અને સમર્થનને પુનઃપુષ્ટિ આપે છે. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, સેમિકન્ડક્ટર્સ, IT/ITeS અને GCC માટે સમન્વય સમર્પિત નીતિઓમાં, સ્પેસટેક નીતિનો ઉદ્દેશ્ય ગુજરાતને રાષ્ટ્ર માટે હાઇ-ટેક ઉત્પાદનનું કેન્દ્ર બનાવવાનો અને “આત્મનિર્ભર ભારત” તરફ માર્ગ મોકળો કરવાનો છે.