લગાન ફિલ્મમાં આમિર ખાન પહેલા શાહરૂખ અને અભિષેક જેવા કલાકારોને ફિલ્મ ઓફર કરાઈ હતી

(જી.એન.એસ),તા.૧૫
મુંબઈ
આમિર ખાન સ્ટારર ફિલ્મ ‘લગાન’ના નિર્માણની વાર્તા પણ પોતાનામાં ઐતિહાસિક છે. ૧૫ જૂન ૨૦૦૧ના રોજ રિલીઝ થયેલી ફિલ્મને લાગતાં કિસ્સાઓ સાંભળવામાં અને વર્ણવવામાં આવી છે. જાે શાહરૂખ ખાન, રિતિક રોશન કે અભિષેક બચ્ચને આ ફિલ્મ માટે હા પાડી હોત તો ‘લગાન’ આમિરની ફિલ્મી કરિયરની શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ સાબિત ન થઈ હોત. આ ફિલ્મના ૨૧ વર્ષ પૂરા થવા પર,ચાલો આપણે તે ફિલ્મના મેકિંગની વાત જણાવીએ જે આમિરની કારકિર્દીમાં એક માઈલસ્ટોન સાબિત થઈ. આમિરે આ ફિલ્મમાં દરેક પ્રયોગ કર્યો જે તે વર્ષોથી કરવા માંગતો હતો. ૨૧ વર્ષ પહેલા આશુતોષ ગોવારિકર દ્વારા નિર્દેશિત ફિલ્મ ‘લગાન’ એ બોક્સ ઓફિસ પર જાેરદાર કમાણી કરી હતી. ફિલ્મે તેના બજેટથી ત્રણ ગણો બિઝનેસ કર્યો હતો. આમિર ખાન આ ફિલ્મના નિર્માતા પણ હતા અને ગ્રેસી સિંહ સાથે લીડ રોલમાં પણ હતા. ફિલ્મમાં આમિર હોવાની વાર્તા પણ ઓછી રસપ્રદ નથી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, જ્યારે આશુતોષ ફિલ્મ લખી રહ્યા હતા, ત્યારે એક અભિનેતા તરીકે તેમના મગજમાં સૌથી પહેલા શાહરૂખ ખાન હતા, પરંતુ કેટલાક કારણોસર શાહરૂખે ના પાડી દીધી હતી. પછી બોબી દેઓલ, અભિષેક બચ્ચન અને રિતિક રોશનનો સંપર્ક કર્યો, પરંતુ બધાએ ફિલ્મ કરવાની ના પાડી. જ્યારે આશુતોષ ગોવારીકરે આમિર ખાન સાથે વાત કરી ત્યારે તેણે ક્રિકેટ પર આધારિત ફિલ્મ કરવામાં રસ દાખવ્યો ન હતો. આશુતોષે કહ્યું કે પહેલા ફિલ્મની વાર્તા સાંભળો, જાે યોગ્ય લાગે તો હા કરો. આમિરે આશુતોષની વાત સાંભળી અને સ્ટોરી સાંભળીને તેની આંખો ભીની થઈ ગઈ અને આ રીતે આશુતોષને ભુવન મળ્યો. આમિર ખાને કહ્યું હતું કે ‘જ્યારે મેં ‘લગાન’ બનાવવાનું નક્કી કર્યું ત્યારે મને ખબર હતી કે હું એક મોટું જાેખમ લઈ રહ્યો છું કારણ કે તે સામાન્ય ફિલ્મ હતી. હું શૂટિંગ માટે નીકળ્યો તેના થોડા અઠવાડિયા પહેલા હું આદિત્ય ચોપરા અને કરણ જાેહરને મળ્યો હતો. બંને મારા ખૂબ સારા મિત્રો છે અને મારા માટે ચિંતિત હતા. આદિત્યએ કહ્યું કે ‘તમે તમારા પ્રોડક્શનમાં પહેલીવાર એક મોટી ફિલ્મ બનાવી રહ્યા છો, એક જ શેડ્યૂલમાં શૂટિંગ કરી રહ્યા છો અને સિંક સાઉન્ડનો પણ ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો. પ્રથમ ૩૦ દિવસ શૂટ કરો અને જુઓ કે તે કેવી રીતે જાય છે. સિંગલ્સને શેડ્યૂલ કરશો નહીં, તમારી પાસે તમારી ભૂલો સુધારવાની તક નહીં હોય. સિંક સાઉન્ડનો પણ ઉપયોગ કરશો નહીં, તે તમારા શૂટિંગમાં વિલંબ કરશે. તમે ડાયલોગ્સને પછીથી ડબ કરશો, એ જ સમજદારીભર્યું હશે. પરંતુ આમિરે તેની સલાહ પર ધ્યાન આપ્યું નહીં, કારણ કે તે ઘણા વર્ષોથી સિંગલ શેડ્યૂલ શૂટિંગ અને સિંક સાઉન્ડનો ઉપયોગ કરવા માંગતો હતો. આમિરે કહ્યું કે, ‘હું ૧૯૯૫થી ડાયરેક્ટરને સિંક સાઉન્ડ માટે પૂછતો હતો કારણ કે શૂટિંગ દરમિયાન હું જે ઈમોશન બનાવતો હતો તે વેડફાઈ જાય છે, પછી ડબિંગ વખતે એ જ ઈમોશન પાછી લાવવી પડી હતી. આ એવી બાબતો હતી જે હું એક અભિનેતા તરીકે કરવા માંગતો હતો પરંતુ મારા નિર્માતાઓએ મારી વાત ન સાંભળી. મને લાગતું હતું કે જ્યારે હું નિર્માતા બનીશ ત્યારે ચોક્કસ કરીશ. આમિરે પણ એવું જ કર્યું. ફિલ્મ ‘લગાન’માં બ્રિટિશ રાજમાં કરના બોજ હેઠળ દબાયેલા ગામની વાર્તા છે, જ્યાં લોકો બ્રિટિશ શાસનમાંથી કર માફ કરાવવા માટે ક્રિકેટ જેવી રમત રમવાનું જાેખમ લે છે. જે લોકોએ ક્યારેય બેટ-બોલને સ્પર્શ કર્યો ન હતો તેમની ગામઠી શૈલીમાં રમત એ ફિલ્મની યુએસપી છે. ભુવન નામના યુવકના રોલમાં આમિર ખાને એવું કામ કર્યું કે ફિલ્મ માત્ર ભારતમાં જ નહીં, સમુદ્ર પાર પણ થઈ ગઈ. ફિલ્મની વાર્તા, ફિલ્માંકન અને ગીતો બધું જ એટલું શાનદાર હતું કે ૨૧ વર્ષ પછી પણ ફિલ્મ આજે પણ તાજી છે. આ ફિલ્મના ગીતો જાવેદ અખ્તરે લખ્યા છે અને સંગીત એઆર રહેમાને આપ્યું છે. સંગીતને ૩ નેશનલ એવોર્ડ મળ્યા. શ્રેષ્ઠ ગીતકાર જાવેદ અખ્તર ઘનન ઘનન માટે, બેસ્ટ પ્લેબેક સિંગર ઉદિત નારાયણને મિત્વા સન મિત્વા અને એઆર રહેમાનને બેસ્ટ મ્યુઝિકનો એવોર્ડ મળ્યો હતો. એટલું જ નહીં આ ફિલ્મને ઓસ્કારમાં નોમિનેશન પણ મળ્યું હતું.