(જી.એન.એસ) તા.૩

ગાંધીનગર,

દેશને સ્વચ્છ, સ્વસ્થ અને સુંદર બનાવવા અને દેશને પ્રદૂષણ મુક્ત બનાવવા માટે, કચરાના યોગ્ય નિકાલ માટે પ્રદૂષણલક્ષી યોજનાઓ, સ્વચ્છ ભારત મિશન અને રિસાયક્લિંગ પ્રોજેક્ટ્સ જેવી અનેક પહેલ અને ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી રહી છે. દેશને સ્વચ્છ, સ્વસ્થ અને સુંદર બનાવવા અને દેશને પ્રદૂષણ મુક્ત બનાવવા માટે, કચરાના યોગ્ય નિકાલ માટે પ્રદૂષણલક્ષી યોજનાઓ, સ્વચ્છ ભારત મિશન અને રિસાયક્લિંગ પ્રોજેક્ટ્સ જેવી અનેક પહેલ અને ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી રહી છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વમાં અને ક્લાઈમેટ ચેન્જ મંત્રી મુલુભાઈ બેરાના માર્ગદર્શન હેઠળ અને જીપીસીબી બોર્ડ દ્વારા ઔદ્યોગિક જોખમી કચરાના યોગ્ય નિકાલ અંગે કરવામાં આવેલી અભૂતપૂર્વ કામગીરીને કારણે ગુજરાત સમગ્ર દેશમાં ‘ટોપ પરફોર્મર’ રાજ્ય બની રહ્યું છે. કચરાનો વૈજ્ઞાનિક ઢબે નિકાલ  રાજ્યમાં દરરોજ સરેરાશ 28 મેટ્રિક ટન ઘરેલું ઘન કચરો એકત્ર થાય છે, જેમાંથી સરેરાશ 25 મેટ્રિક ટનનો વૈજ્ઞાનિક ઢબે નિકાલ કરવામાં આવે છે. આ કચરાને રિસાયકલ કરીને ખાતર બનાવવામાં આવે છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં, ગુજરાતે અંદાજિત 30,073 મેટ્રિક ટન કચરો એકઠો કર્યો છે અને 27,735 મેટ્રિક ટન ઘન કચરો કમ્પોસ્ટ કર્યો છે. વર્ષ 2021-22માં કુલ 10,320 મેટ્રિક ટન ઘરેલું ઘન કચરો એકત્ર કરવામાં આવ્યો હતો અને 9,031 મેટ્રિક ટન કચરાનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે વર્ષ 2022-23માં 9,436 મેટ્રિક ટન કચરામાંથી 9,832 મેટ્રિક ટન કચરાનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે વર્ષ 2023-24માં 10,317 મેટ્રિક ટન ઘન કચરો એકત્ર કરવામાં આવ્યો હતો અને 8,872 મેટ્રિક ટન કચરો દૂર કરવામાં આવ્યો હતો. . જોખમી કચરાનો નિકાલ G.P.C.B. કો-પ્રોસેસિંગની વિભાવના અપનાવવામાં દેશનું અગ્રેસર. “કચરાથી ઉર્જા” અભિગમ હેઠળ, ઔદ્યોગિક ઘન કચરાનો ઉપયોગ સિમેન્ટ ઉદ્યોગમાં બળતણ અથવા કાચા માલ તરીકે થાય છે. જે અંતર્ગત 2009 થી માર્ચ 2024 સુધીમાં સિમેન્ટ ઉદ્યોગોમાં સહ-પ્રક્રિયા દ્વારા 45.63 મિલિયન મેટ્રિક ટનથી વધુ કચરાનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં વર્ષ 2023-24 દરમિયાન સિમેન્ટ ઉદ્યોગોમાં 06 મિલિયન મેટ્રિક ટનથી વધુ કચરાનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, 2009 થી માર્ચ 2024 સુધીમાં રાજ્યમાં સિમેન્ટના ભઠ્ઠામાં સહ-પ્રક્રિયા દ્વારા 94 લાખ મેટ્રિક ટનથી વધુ પ્લાસ્ટિક કચરાનો પણ નિકાલ કરવામાં આવ્યો છે. કચરો જો ઘરગથ્થુ ઘન કચરાનો સમયસર અને યોગ્ય રીતે નિકાલ કરવામાં ન આવે તો તે વારસાગત કચરામાં ફેરવાય છે, જે પ્રદૂષણમાં વધારો કરે છે. આ પ્રદૂષણને રોકવા માટે રાજ્ય સરકારે છેલ્લા એક વર્ષમાં કુલ 254.25 લાખ મેટ્રિક ટન હેરિટેજ વેસ્ટનું યોગ્ય રીતે વર્ગીકરણ અને વ્યવસ્થાપન કર્યું છે અને તેનો સમયસર નિકાલ કર્યો છે. જેમાંથી અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને સૌથી વધુ 125 લાખ મેટ્રિક ટન હેરિટેજ વેસ્ટનો નિકાલ કર્યો છે. પરિણામે અમદાવાદ શહેરની 40 એકર જેટલી જમીન ખુલ્લી થઈ ગઈ છે.