યુનિવર્સિટી શિક્ષણ દરેક માટે મફત હોવું જોઈએ.

(જી.એન.એસ : પૂર્વાંગ દેવેન્દ્ર ત્રિવેદી)

તાજેતરના વર્ષોમાં, વધુને વધુ લોકો યુનિવર્સિટીમાં હાજરી આપી રહ્યા છે અને વિદ્યાર્થીઓએ આ વિશેષાધિકાર માટે ચૂકવણી કરવી જોઈએ કે કેમ તે અંગે દલીલો ચાલુ રહી છે. જો કે બંને પક્ષે વિશ્વાસપાત્ર દલીલો છે, હું દૃઢપણે માનું છું કે તે મુક્ત હોવું જોઈએ.

વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી ચાર્જ વસૂલવાની તરફેણમાં એક દલીલ એ છે કે યુનિવર્સિટીઓનું કદ વધતું હોવાથી શિક્ષણ ભંડોળ માટે વધુ ખર્ચાળ બની રહ્યું છે. પરિણામે, વિદ્યાર્થીઓને પગાર આપવાથી ધોરણો જાળવી શકાય છે અને શિક્ષણની ગુણવત્તા સુનિશ્ચિત થઈ શકે છે. વધુમાં, એવી દલીલ કરવામાં આવે છે કે મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ વેતનવાળી નોકરીઓના સંદર્ભમાં યુનિવર્સિટીમાંથી લાભ મેળવે છે, તેથી તે વાજબી છે કે તેઓ ઓછામાં ઓછા કેટલાક ખર્ચ માટે ચૂકવણી કરે છે, ખાસ કરીને તે જોતાં કે યુનિવર્સિટીમાં ભણતા મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ મધ્યમ વર્ગના છે. છેલ્લું પરંતુ ઓછામાં ઓછું નથી, ઘણા દેશોમાં, પ્લમ્બિંગ અને સુથારીકામ જેવી મેન્યુઅલ નોકરીઓ કરવા માટે લોકોની અછત છે, તેથી યુનિવર્સિટીને વધુ ખર્ચાળ બનાવવાથી લોકોને આ નોકરીઓ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત થઈ શકે છે.

જો કે, યુનિવર્સિટી શિક્ષણ બધા માટે મફત બનાવવાની તરફેણમાં અનેક દલીલો છે. સૌપ્રથમ, તે વધુ લોકોને હાજરી આપવા પ્રોત્સાહિત કરશે અને તેનાથી સમાજને ફાયદો થશે. આ એટલા માટે છે કારણ કે તે વધુ ઉત્પાદક અને શિક્ષિત કાર્યબળ તરફ દોરી જશે. સંશોધનોએ સામાન્ય રીતે દર્શાવ્યું છે કે જે દેશોમાં યુનિવર્સિટી દ્વારા વધુ સારી શિક્ષિત વસ્તી છે ત્યાં નવીનતા અને ઉત્પાદકતાનું ઉચ્ચ સ્તર છે. વધુમાં, તકની સમાનતાનો મુદ્દો છે. જો બધા વિદ્યાર્થીઓને ચૂકવણી કરવાની જરૂર હોય, તો ઓછી આવક ધરાવતા લોકોને હાજરી આપવાથી ના પાડી શકાય છે, આમ તે અન્યાયી બને છે. આનું કારણ એ છે કે તેઓ સંભવતઃ તેમના પરિવાર તરફથી આર્થિક સહાયતા મેળવી શકશે નહીં તેથી તેઓ ભવિષ્યમાં તેમના પર જે દેવું પડશે તેની ચિંતા રહેશે.

મારો અભિપ્રાય છે કે આવકને ધ્યાનમાં લીધા વિના તમામ શિક્ષણ બધા માટે સમાન રીતે ઉપલબ્ધ હોવું જોઈએ. આ માત્ર વાજબી નથી, પરંતુ તે સુનિશ્ચિત કરશે કે દેશો સુશિક્ષિત કાર્યબળ સાથે ભવિષ્યમાં સમૃદ્ધ અને વિકાસ કરી શકે છે.