વકફ સુધારા બિલ પર ચર્ચા કરવા માટે સરકારે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિની રચના કરી

(જી.એન.એસ),તા.07

નવી દિલ્હી,

વક્ફ બોર્ડ પર બનેલી સંયુક્ત સંસદીય દળની ચોથી બેઠક શુક્રવારે યોજાઈ હતી, જે લગભગ 9 કલાક સુધી ચાલી હતી. વાફ સભામાં ભારે હોબાળો થયો હતો. આ બેઠક દરમિયાન અસદુદ્દીન ઓવૈસી અને ભાજપના સભ્યો વચ્ચે ઉગ્ર ચર્ચા થઈ હતી. સમિતિ સમક્ષ, સંસ્કૃતિ મંત્રાલયના સચિવ અરુણેશ ચાવલા અને ASI DG યુદ્ધવીર સિંહ રાવતે બિલને સમર્થન આપતાં તેને જરૂરી પગલું ગણાવ્યું હતું. વકફ સુધારા બિલ માટે સરકારે 9 ઓગસ્ટના રોજ સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ (JPC)ની રચના કરી હતી. અત્યાર સુધીમાં જેપીસીની 3 બેઠકો થઈ ચૂકી છે અને શુક્રવારે તેની ચોથી બેઠક યોજાઈ હતી. જેપીસીમાં લોકસભાના 21 અને રાજ્યસભાના 10 સભ્યોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

જેપીસીની આગામી બેઠક 17 થી 20 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન બોલાવવામાં આવે તેવી ચર્ચા કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કોઈ અંતિમ નિર્ણય લઈ શકાયો ન હતો, આગામી બેઠકની તારીખની સૂચના સમિતિને જારી કરવામાં આવશે. શુક્રવાર સાંજ સુધીમાં સમિતિ સમક્ષ સૂચનો સાથેના 13 લાખ 50 હજારથી વધુ ઈમેઈલ આવ્યા હતા. સંસ્કૃતિ મંત્રાલય વતી, પુરાતત્વ વિભાગે 5 રાજ્યોમાં 53 મિલકતો પર વક્ફ સાથેના વિવાદોની વિગતો રજૂ કરી. જે 5 રાજ્યો માટે ASI એ સમિતિ સમક્ષ 53 વિવાદિત સ્થળોની વિગતો આપી હતી તેમાં મહારાષ્ટ્ર, યુપી, કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ અને રાજસ્થાનનો સમાવેશ થાય છે.

ASIએ કમિટી સમક્ષ દેશના અન્ય રાજ્યોમાં વિવાદિત મિલકતોની વિગતો આપવા માટે થોડો સમય માંગ્યો છે. આ 53 વિવાદિત સ્થળો છે, જે સંસ્કૃતિ મંત્રાલય વતી પુરાતત્વ વિભાગ દ્વારા સુરક્ષિત છે, જ્યારે તેમના પરના માલિકી હક્કનો દાવો વક્ફ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જેના પર ઘણી જગ્યાએ વિવાદો છે. વિવાદિત મિલકતોની યાદીમાં યુપીના જૌનપુરની એટલા મસ્જિદ, મહારાષ્ટ્રના અહમદનગરની કોટલા અને મક્કા મસ્જિદ, યુપીમાં બહરાઇચની સલ્લાર મકબરો સામેલ છે. ASI એ સમિતિ સમક્ષ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે રાષ્ટ્રીય મહત્વના કોઈપણ સંરક્ષિત સ્મારક વકફ દ્વારા આપવામાં આવેલા અધિકારો હેઠળ ASI ના ધોરણોનું ઉલ્લંઘન ન કરે. જ્યાં રોજ આવા અનેક મુદ્દા સામે આવતા રહે છે, જ્યાં કોઈ મદરેસા ચલાવવા લાગે છે, કોઈ નમાઝ પઢવા લાગે છે અને ઘણી જગ્યાએ ફોટોગ્રાફી અને પેઇન્ટિંગ કરાવવાના પ્રયાસો થાય છે.

એએસઆઈએ સમિતિ સમક્ષ મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટની એક ઘટના ટાંકી છે, જેમાં તેણે જણાવ્યું હતું કે જબલપુર હાઈકોર્ટે બુરહાનપુરના સ્મારકો પર વકફ બોર્ડના દાવાને કેવી રીતે ફગાવી દીધો હતો. મધ્યપ્રદેશ હાઈકોર્ટે બુરહાનપુર જિલ્લામાં શાહ શુજા અને નાદિર શાહની કબરો સહિત કેટલાક મુખ્ય ઐતિહાસિક સ્મારકો પર અધિકારનો દાવો કરતા મધ્ય પ્રદેશ વક્ફ બોર્ડના આદેશને ફગાવી દીધો છે. વાસ્તવમાં, 19 જુલાઇ 2013ના એક આદેશમાં મધ્યપ્રદેશ વક્ફ બોર્ડે શાહ શુજાની કબર, નાદિર શાહની કબર, બીબી સાહેબની મસ્જિદ અને બુરહાનપુર કિલ્લામાં સ્થિત એક મહેલને તેની મિલકત જાહેર કરી હતી.

શુક્રવારે જકાત ફાઉન્ડેશનના કુલ 7 લોકો વકફ બિલ પર સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ સમક્ષ પોતાનો કેસ રજૂ કરવા આવ્યા હતા. જેમાં પૂર્વ IAS નજીબ જંગ અને સૈયદ ઝફર મહમૂદ, લેફ્ટનન્ટ જનરલ ઝમીરુદ્દીન શાહ, ઈરફાન બેગ અને ઉદિત રાજ સમિતિ સમક્ષ હાજર થયા હતા. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, જકાત ફાઉન્ડેશન વતી બેઠકમાં દિલ્હીના પૂર્વ એલજી નજીબ જંગે કહ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં કેન્દ્ર સરકારની ગતિવિધિઓને કારણે દેશના મુસ્લિમોનો વિશ્વાસ નબળો પડ્યો છે. નજીબ જંગે એમ પણ કહ્યું કે જો કોઈક રીતે આ વકફ બિલ ક્યાંકથી આવશે તો મુસ્લિમોનો સિસ્ટમમાંથી વધુ વિશ્વાસ ઉઠી જશે.

જો કે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિના અધ્યક્ષ જગદંબિકા પાલે કેન્દ્ર સરકારનું સમર્થન કરતા કહ્યું કે આ સંશોધન બિલ લઘુમતીઓનો વિશ્વાસ ઘટાડવા માટે નથી પરંતુ તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધારવા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે. પાલે એમ પણ કહ્યું કે, બિલ પસાર થયા બાદ મુસ્લિમ સમુદાયની મહિલાઓ, બોહરા અને પછાત મુસ્લિમોને સત્તા મળશે. જકાત ફાઉન્ડેશનના મંતવ્યો રજૂ કર્યા પછી, સમિતિએ તેલંગાણા વક્ફ બોર્ડના કુલ 9 લોકોને બેઠકમાં બોલાવ્યા અને તેમના મંતવ્યો રજૂ કરવા કહ્યું. તેલંગાણા વક્ફ બોર્ડના અધ્યક્ષ અને સીઈઓએ તેમના મંતવ્યો મજબૂત રીતે રજૂ કર્યા. શુક્રવારે મળેલી વેફ સભામાં ભારે હંગામો થયો હતો. ઓવૈસી અને ભાજપના સભ્યો વચ્ચે જોરદાર ચર્ચા પણ થઈ હતી.

બેઠક દરમિયાન ભાજપના સભ્યોએ એવો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો કે કુરાનમાં વકફનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી અને બીજેપીના એક સાંસદે એમ પણ કહ્યું કે વકફ બિન-ઈસ્લામિક સંસ્થા છે. આ વિરોધ પક્ષોના સાંસદોએ કલેક્ટરને સામેલ કરવા અને બિન-મુસ્લિમ સભ્યને વકફ ટ્રિબ્યુનલનો ભાગ બનાવવાનો સખત વિરોધ કર્યો હતો. વકફ બિલનો વિરોધ કરનારાઓમાં વિપક્ષ તરફથી અસદુદ્દીન ઓવૈસી, સંજય સિંહ, ઈમરાન મસૂદ અને કલ્યાણ બેનર્જી જેવા નેતાઓ હાજર હતા. આ દરમિયાન સરકારની તરફેણમાં દલીલ કરનારાઓમાં ભાજપના સાંસદ દિલીપ સૈકિયા પણ સામેલ હતા.