ગુડ સિનેમા જનશિક્ષણ માટે એક ચેનલ: વેન ગેશે દોરજી દામદુલ

આંતરરાષ્ટ્રીય બૌદ્ધ સંઘે બે દિવસીય બોધિપથ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કર્યું

(જી.એન.એસ) તા. 12

નવી દિલ્હી,

2,500 વર્ષ પહેલાં બુદ્ધ દ્વારા શરૂ કરાયેલી કલા અને ચિત્રોની સિનેમાના માધ્યમ સાથે સરખામણી કરતા, તિબેટ હાઉસના ડિરેક્ટર વેન ગેશે દોરજી દામદુલે બોધિપથ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલના ઉદ્ઘાટન સમારોહમાં જણાવ્યું હતું કે દ્રશ્ય કલા હંમેશા જનતા માટે શિક્ષણ અને માહિતીનું માધ્યમ રહી છે. નવી દિલ્હીમાં આંતરરાષ્ટ્રીય બૌદ્ધ સંઘ દ્વારા આયોજિત બે દિવસીય મહોત્સવના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે બોલતા, વિશેષ અતિથિ પૂજ્ય ગુરુદેવે જણાવ્યું કે સિનેમા જનતાને પ્રભાવિત કરવા માટે એક અત્યંત શક્તિશાળી સાધન છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે “જો કે, સિનેમા જનતાના વિચારના સ્તરને પણ દર્શાવે છે. સમાજમાં વર્તમાન વિચારસરણી અનુસાર ફિલ્મો બનાવવામાં આવશે.”

વેન ગેશે દામદુલે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે, બુદ્ધના સમયમાં શાક્યમુનિ દ્વારા ચિત્રો બનાવવામાં આવતા હતા. જે તેમના ઉપદેશો દર્શાવે છે અને લોકોને શિક્ષિત કરતા હતા. વ્યક્તિની પાંચ ઇન્દ્રિયો સંદેશને ગ્રહણ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે જો દ્રશ્યો ‘નીચા સ્તરના’ હશે, તો સમાજ તેને ગ્રહણ કરશે, અને તેથી આપણે આજકાલ સાયબર-ગુના સહિત ઘણા ગુનાઓ જોઈએ છીએ. તેવી જ રીતે સંઘર્ષો, યુદ્ધો, જળવાયુ આપત્તિ અને અવિશ્વાસ એ દિવસનો ક્રમ બની જશે.

પ્રોફેસર રોબર્ટ એ.એફ. થર્મન, એક અમેરિકન બૌદ્ધ લેખક અને શિક્ષણવિદ જે પદ્મશ્રી છે અને જેમણે તિબેટીયન બૌદ્ધ ધર્મ પર અનેક પુસ્તકો લખ્યા, સંપાદિત કર્યા અને અનુવાદ કર્યા છે. તેમણે દિલ્હીની સંક્ષિપ્ત યાત્રા દરમિયાન ઉત્સવમાં બોલવા માટે સમય કાઢ્યો. તેમણે મંજુશ્રી પરના તેમના તાજેતરના પુસ્તક જેનું કાર્ય પ્રગતિમાં છે, તેના વિશે સમજ આપી. પ્રોફેસરે ઉલ્લેખ કર્યો કે મહાયાન બૌદ્ધ ધર્મમાં, મંજુશ્રી એક બોધિસત્વ છે, જે મહાન જ્ઞાન અને આત્મજ્ઞાનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તેમણે કેટલાક રસપ્રદ ટુચકાઓ અને કેટલાક વ્યક્તિગત અનુભવોથી પ્રેક્ષકોને મંત્રમુગ્ધ કર્યા.

હોલીવુડના વિશ્વ-પ્રસિદ્ધ ફિલ્મી હસ્તી અને બૌદ્ધ ધર્મનો અભ્યાસ કરતા રિચર્ડ ગેરે, જે હમણાં જ દિલ્હીમાંથી પસાર થઇ રહ્યા હતા, તેમણે ઉત્સવ માટે સંદેશ રેકોર્ડ કર્યો. તેમણે વ્યક્ત કર્યું કે બૌદ્ધ ફિલ્મ મહોત્સવ બુદ્ધના ઉપદેશોનો ફેલાવો કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. તેમણે કહ્યું કે આ ઉત્સવ “એક રોમાંચક ક્ષણ પ્રદાન કરે છે. આ બૌદ્ધ ધર્મના માર્ગને અનુસરવાની આ એક શ્રેષ્ઠ તક છે.” તેમણે ઉત્સવ માટે શુભેચ્છાઓ પાઠવી.

અતિથિ વિશેષ, નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામાના ડિરેક્ટર શ્રી ચિત્તરંજન ત્રિપાઠીએ માહિતી આપી હતી કે ભારતમાં નાટ્ય શાસ્ત્રની પરંપરા 3,000 વર્ષથી વધુ જૂની છે. બૌદ્ધ ધર્મનો નાટ્ય શાસ્ત્ર અને વાર્તા કહેવાના સ્વરૂપ સાથે ઊંડો સંબંધ હતો.

રંગભૂમિના વિવિધ તત્વોમાંથી ઉદાહરણો આપતા, શ્રી ત્રિપાઠીએ સમજાવ્યું કે આખું વિશ્વ એક રંગભૂમિ હતું, કોસ્ચ્યુમ અને મૂડ સાથે એક ભૂમિકા-નાટક ચાલી રહ્યું હતું; એક વિશાળ મોન્ટેજની પૃષ્ઠભૂમિ સાથે. “થિયેટર પણ પોતાની રીતે પ્રેક્ષકોની સામે વાર્તા કહે છે, તફાવત એ છે કે સિનેમામાં તે સ્ક્રીન પર ભજવવામાં આવે છે.” તેમણે જણાવ્યું કે વિશ્વ મંચ પર આટલા બધા સંઘર્ષો સાથે, બૌદ્ધ વિચારો આપણને વધુ સારી દુનિયા તરફ દોરી શકે છે.

તેમના ખાસ સંબોધનમાં પ્રખ્યાત પાર્શ્વ ગાયક શ્રી મોહિત ચૌહાણે સમજાવ્યું કે તેઓ તેમના અંગત જીવનમાં કરુણા અને અહિંસાનું પાલન કેવી રીતે કરતા હતા. હિમાચલ પ્રદેશના વતની હોવા છતાં, બૌદ્ધ ધર્મનો તેમના જીવનમાં ખાસ પ્રભાવ હતો. તેઓ રખડતા ઢોર માટે એક ઘર ચલાવે છે અને તેમની દેખરેખ હેઠળ 400થી વધુ પ્રાણીઓ છે. તેમણે ભારત અને મંગોલિયા વચ્ચે ઊંડા સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મિક જોડાણને સક્ષમ કરવામાં મંગોલિયાના સાંસ્કૃતિક રાજદૂત તરીકેના તેમના યોગદાનને ઉજાગર કર્યું.

શ્રીલંકાની ફિલ્મ શ્રી સિદ્ધાર્થ ગૌતમમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવનાર પ્રખ્યાત ટીવી અભિનેતા શ્રી ગગન મલિકે મહાકાવ્યના શૂટિંગ દરમિયાનના તેમના વ્યક્તિગત અનુભવોથી દર્શકોને મંત્રમુગ્ધ કર્યા. તેઓ ભગવાન રામ અને ભગવાન શિવ તરીકેની ભૂમિકાઓ માટે પણ જાણીતા છે અને શ્રીલંકા, થાઇલેન્ડ અને વિયેતનામ સહિત અનેક બૌદ્ધ દેશોમાં તેમના ચાહકો ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં છે.

અન્ય એક પ્રખ્યાત સ્ટાર, શ્રી આદિલ હુસૈન જેમણે પોતાની ફિલ્મો “લાઇફ ઓફ પાઇ” અને “ધ રિલક્ટન્ટ ફંડામેન્ટલિસ્ટ્સ” માટે રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ખ્યાતિ મેળવી છે, તેમને સિનેમા વિશે ઉત્સાહપૂર્વક વાત કરી અને કેવી રીતે તે માત્ર પ્રેક્ષકોના વિચારોને આકાર આપવાની શક્તિ ધરાવે છે, પરંતુ એક અભિનેતા તરીકે તેમણે ભજવેલી ભૂમિકાઓએ તેમના પોતાના જીવનને પણ પ્રભાવિત કર્યું છે, વિશ્વ પ્રત્યેના તેમના દ્રષ્ટિકોણને બદલી નાખ્યો છે.

અગાઉ, તેમના સ્વાગત પ્રવચનમાં IBCના સેક્રેટરી જનરલ શાર્ત્સે ખેન્સુર જંગચુપ ચોડેન રિનપોચેએ મહોત્સવના આહવાન સાથે આશીર્વાદ આપતા કહ્યું કે ફિલ્મો માહિતી, વિચારધારા અને ક્ષિતિજોને વિસ્તૃત કરવા માટે એક શક્તિશાળી માધ્યમ છે.

IBCના ડિરેક્ટર જનરલ શ્રી અભિજીત હલદરે મહોત્સવની વિભાવના અને પ્રદર્શિત કરવામાં આવેલી ફિલ્મોની શ્રેણી સમજાવી. આમાં યુવા પેઢી માટે શાસ્ત્રીય ફિલ્મોનો સંગ્રહ અને ભારતના આધુનિક દિગ્દર્શકોની કેટલીક ફિલ્મોનો સમાવેશ થાય છે. થોડા નામ આપવા માટે “ધ કપ”, “ગેશે મા ઇઝ બોર્ન”, “કુંગ ફુ નન્સ”, “પાથ ઓફ કમ્પેશન”, “ગુરુ પદ્મસંભવ”. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે આ વર્ષે પરમ પૂજ્ય દલાઈ લામાના ઐતિહાસિક જન્મદિવસની ઉજવણીમાં પરમ પૂજ્ય દલાઈ લામા પરની સુપ્રસિદ્ધ ફિલ્મ ‘અન્ટિલ સ્પેસ રેમેન્સ’ પણ પ્રદર્શિત કરવામાં આવી હતી.

આંતરરાષ્ટ્રીય બુદ્ધિસ્ટ કન્ફેડરેશન દ્વારા 10-11 માર્ચ 2025ના રોજ ‘ધ બોધિપથ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ’ના પ્રથમ સંસ્કરણમાં ચાર પેનલ ચર્ચાઓ પણ સામેલ હતી, જેમાં વિવિધ પૃષ્ઠભૂમિમાંથી આવેલા લોકોએ ભાગ લીધો જેમકે-  શિક્ષણવિદોથી લઈને ફિલ્મ નિર્માતાઓ અને દિગ્દર્શકોથી લઈને સોશિયલ મીડિયા પ્રભાવકો અને કલાકારો. આ ચર્ચાઓ ફિલ્મ નિર્માણના વિવિધ પાસાઓની આસપાસ ફરતી હતી, જેમાં બૌદ્ધ ફિલ્મોના નિર્માણમાં આવતા પડકારો અને માઇન્ડફુલ કોમ્યુનિકેશનનો સમાવેશ થાય છે.

આ મહોત્સવને યુવાનો અને વૃદ્ધો તરફથી જબરદસ્ત પ્રતિસાદ મળ્યો, જેમાં વિવિધ બૌદ્ધ સંસ્થાઓના સાધુઓ અને સાધ્વીઓ તેમજ ભારતીય માસ કોમ્યુનિકેશન સંસ્થા અને ગૌતમ બુદ્ધ યુનિવર્સિટીના વિદ્યાર્થીઓએ મોટી સંખ્યામાં હાજરી આપી હતી.