હરિયાણા રાજ્ય વિષે નીતિ આયોગના રિપોર્ટ સામે આવ્યો

(જી.એન.એસ),તા.૧૯

નીતિ આયોગના રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં હરિયાણામાં ગરીબીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. 2015-16ની સરખામણીમાં 2019-21માં રાજ્યમાં ગરીબીમાં ઘટાડો થયો છે. 2015-16માં 11.88 ટકાની સરખામણીમાં, 2019-2021માં ગરીબીનો દર ઘટીને માત્ર 7.07 ટકા થયો હતો. નીતિ આયોગના આ ગરીબી રિપોર્ટ અનુસાર, આ વર્ષોમાં હરિયાણામાં 14 લાખથી વધુ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા છે. નીતિ આયોગના આ રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે હરિયાણામાં ગરીબીમાં 4.18 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે પંજાબમાં 4 વર્ષમાં ગરીબીમાં માત્ર 0.82 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. નુહ જિલ્લામાં ગરીબીનો દર 2015-16માં 62.50% હતો, જે 2019-21માં ઘટીને 39.99% થયો છે, એટલે કે 22.51 ટકાનો સુધારો થયો છે. નીતિ આયોગનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે હરિયાણામાં સામાન્ય લોકોના જીવનમાં મોટો સુધારો થયો છે.

નીતિ આયોગના અહેવાલના મુખ્ય મુદ્દાઓ પર નજર નાખીએ તો.. હરિયાણામાં સ્વચ્છતા, પોષણ, બાળ અને કિશોર મૃત્યુદર અને માતાના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો થયો છે. રાજ્યમાં વીજળી, પીવાનું પાણી, સ્વચ્છતા અને રાંધણ ઈંધણ સુધી લોકોની પહોંચમાં વધારો થયો છે. વર્ષ 2014 પછી હરિયાણા સરકારે ગરીબોના ઉત્થાન માટે ઘણાં પગલાં લીધાં. મુખ્યમંત્રી કુટુંબ ઉત્થાન યોજના હેઠળ દરેક પરિવારની આવક ઓછામાં ઓછી 1 લાખ 80 હજાર રૂપિયા સુધી વધારવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો હતો. અત્યાર સુધીમાં લગભગ 40 હજાર પરિવારોને રોજગાર માટે લોન અને અન્ય યોજનાઓ દ્વારા સહાય આપવામાં આવી છે. આયુષ્માન ભારત ચિરાયુ યોજના હેઠળ 80 લાખ લોકો માટે કાર્ડ બનાવવામાં આવ્યા હતા. અત્યાર સુધીમાં 7 લાખથી વધુ દર્દીઓને સારવાર માટે 910 કરોડ રૂપિયા ચૂકવવામાં આવ્યા છે.

1 એપ્રિલ, 2023 થી તમામ પ્રકારના સામાજિક સુરક્ષા પેન્શનને વધારીને 2,750 રૂપિયા માસિક કરવામાં આવ્યું છે. છેલ્લા સાડા આઠ વર્ષમાં 2 લાખ 58 હજાર યુવતીઓના લગ્નમાં શગુન આપવામાં આવ્યું હતું. આ માટે 821 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આપકી બેટી હમારી બેટી યોજના હેઠળ અનુસૂચિત જાતિ અને ગરીબ પરિવારોને અત્યાર સુધીમાં 4 લાખ 30 હજાર 278 રૂપિયાનો લાભ મળ્યો છે. 205 કરોડ 31 લાખ રૂપિયાની રકમ બેરોજગારી ભથ્થા તરીકે વહેંચવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના-ગ્રામીણ હેઠળ, 21,768 મકાનો બનાવવામાં આવ્યા છે અને લગભગ 7,000 મકાનો નિર્માણાધીન છે. બેઘર લોકો કે જેમની વાર્ષિક આવક રૂ. 1.80 લાખથી ઓછી છે તેમનો સર્વે શરૂ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ગરીબી રેખા નીચે જીવતા અનુસૂચિત જાતિના પરિવારોને મકાન સમારકામ માટે આપવામાં આવતી આર્થિક સહાય રૂપિયા 50 હજારથી વધારીને 80 હજાર રૂપિયા કરવામાં આવી છે.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના હેઠળ ગરીબ પરિવારોની મહિલાઓને લગભગ 9 લાખ 20 હજાર એલપીજી કનેક્શન આપવામાં આવ્યા હતા. મુખ્યમંત્રી પરિવાર સમૃદ્ધિ યોજના હેઠળ 8 લાખ 34 હજાર 80 નોંધાયેલા પરિવારોને 256 કરોડ 56 લાખ રૂપિયાની રકમ આપવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રી શ્રમ યોગી માનધન યોજના હેઠળ રાજ્યમાં 8 લાખ 25 હજાર લાભાર્થીઓએ નોંધણી કરાવી છે. કૌશલ્ય વિકાસ યોજના હેઠળ રાજ્યના 80 હજાર જેટલા યુવાનોને કૌશલ્યની તાલીમ આપવામાં આવી હતી. સક્ષમ યુવા યોજના યોજના હેઠળ, 1,76,423 સક્ષમ યુવાનોને વિવિધ વિભાગોમાં માનદ કાર્ય પ્રદાન કરવામાં આવ્યું છે. આ સિવાય આ યોજના હેઠળ 1543 કરોડ રૂપિયા બેરોજગારી ભથ્થા અને 940 કરોડ રૂપિયા માનદ ભથ્થા તરીકે આપવામાં આવ્યા હતા.

રાજ્યમાં 1 લાખ 10 હજાર યુવાનોને સરકારી નોકરી આપી. રાજ્યમાં 1355 રોજગાર મેળાઓમાં 30,281 યુવાનોને રોજગારી આપવામાં આવી હતી. સ્ટેન્ડઅપ ઈન્ડિયા સ્કીમ હેઠળ 3601 લોકોને 773.56 કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી, જેમાંથી 1315 અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિના લોકોને 235 કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી. મુદ્રા લોન યોજના હેઠળ લગભગ 28 લાખ લોકોને 26,463 કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી. પ્રાઈમ મિનિસ્ટર-સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સ સેલ્ફ રિલિયન્ટ ફંડ નામની સ્પેશિયલ માઈક્રો ક્રેડિટ ફેસિલિટી સ્કીમ હેઠળ હરિયાણામાં અત્યાર સુધીમાં 37 હજારથી વધુ સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સને તેનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે. ગ્રામ્ય વિસ્તારના નાના ખેડૂતો અને યુવાનો પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરી શકે તે માટે હાઇટેક અને મીની ડેરી યોજના ચલાવવામાં આવી રહી છે. આ યોજના હેઠળ, વર્તમાન સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન 13,244 ડેરીઓની સ્થાપના કરવામાં આવી છે.