સુપ્રીમ કોર્ટે ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદા મામલાની અરજી સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો

(જી.એન.એસ) તા. 20

નવી દિલ્હી,

દેશની સર્વોચ અદાલત, સુપ્રીમ કોર્ટે ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ, ભારતીય ન્યાય સંહિતા 2023, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા 2023 અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ 2023 ની સદ્ધરતાની તપાસ, મૂલ્યાંકન અને ઓળખ કરવા માટે નિષ્ણાત સમિતિની રચના કરવા માટે નિર્દેશોની માંગ કરતી અરજી સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. બેલા એમ ત્રિવેદી અને પંકજ મિથલે એડવોકેટ વિશાલ તિવારી દ્વારા દાખલ કરેલી અરજીને ધ્યાનમાં લેવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. અરજી સાંભળવા માટે કોર્ટને ખાતરી ન થતાં એડવોકેટ તિવારીએ અરજી પાછી ખેંચી લીધી હતી. એડવોકેટ વિશાલ તિવારીએ ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે સાંસદોની ગેરહાજરીમાં આ બિલ પાસ કરવામાં આવ્યું હતું. આથી આ કાયદાઓના મૂલ્યાંકન તેમજ તેના અમલીકરણને લઈને કોર કમિટિ બનાવવી જોઈએ. એડવોકેટ વિશાલ દ્વારા આ કાયદા લાગુ થવાથી ભેદભાવ થતો હોવાના આક્ષેપને લઈને આ કાયદાની તટસ્થતા ચકાસવા અરજી કરવામાં આવી હતી.

વિશાલ તિવારીએ પીઆઈએલમાં નવા કાયદાના અમલીકરણ પર કામચલાઉ પ્રતિબંધની માંગ કરી છે. પીઆઈએલ એ મૂળભૂત અધિકારો પર કાયદાની સંભવિતતા અને સંભવિત અસરનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે નિષ્ણાત સમિતિની તાત્કાલિક રચના કરવાની પણ માંગ કરી છે.

ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડે, અગાઉ આ વર્ષે 20 એપ્રિલના રોજ આ મામલે મહત્વનું નિવેદન આપ્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આ નવા 3 ફોજદારી કાયદાનો અમલ એ સૂચક છે કે “ભારત બદલાઈ રહ્યું છે” અને “આગળ પર” છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે તેમના અધિનિયમે “ગુનાહિત ન્યાય પર ભારતના કાયદાકીય માળખાને નવા યુગમાં સંક્રમિત કર્યું છે.  ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ભારતીય ન્યાય સંહિતા, 2023 નો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા હતા; ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા, 2023; અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ, 2023, જે અગાઉના ફોજદારી કાયદાઓ, એટલે કે, ભારતીય દંડ સંહિતા 1860, ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતા, 1973 અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ, 1872નું સ્થાન લેશે, નવા 1 જુલાઈથી અમલમાં આવશે.

ત્રણ નવા કાયદાની વિગત-

ભારતીય દંડ સંહિતા (બીનેએસ): આ કાયદો દેશમાં અલગતા, સશસ્ત્ર બળવો અને રાજદ્રોહ જેવા ગુનાઓ માટે જોગવાઈ કરે છે, જે હવે ભારતીય દંડ સંહિતા (આઇપીસી) 1860નું સ્થાન લેશે. આ કાયદો આતંકવાદની વ્યાખ્યા પણ કરે છે.

ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા (બીનેએસએસ): આ કાયદો સીઆરપીસી 1898નું સ્થાન લેશે, જે દંડ લાદવાની અને ગુનેગારોને જાહેર કરવાની મેજિસ્ટ્રેટની સત્તાને વિસ્તૃત કરે છે.

ઈન્ડિયન એવિડન્સ એક્ટ (બીએસએ): આ કાયદો ઈન્ડિયન એવિડન્સ એક્ટ (આઈઈએ) 1872 ને બદલે છે, જે પુરાવાની સ્વીકૃતિ અને અનુસરવામાં આવતી કાર્યવાહી સાથે સંબંધિત છે.

નવા કાયદામાં રાજદ્રોહના કાયદાને નવા અવતારમાં લાવવામાં આવી રહ્યો છે અને તેના ગુનેગારોને આજીવન કેદ સુધીની સજાની જોગવાઈ છે. 21 ડિસેમ્બરે, ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદા – ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા અને ભારતીય પુરાવા બિલ – લોકસભામાં મંજૂર કરવામાં આવ્યા હતા. આ કાયદા હાલના કાયદા ભારતીય દંડ સંહિતા આઇપીસી), સીઆરપીસી અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમનું સ્થાન લેશે. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ 25 ડિસેમ્બરે આ કાયદાઓને મંજૂરી આપી હતી.