મુંગેરીલાલને આવ્યું વી…સ…..લા…ખ કરો….ડનું સપનું…!!

લકી જૈનનો ખાસ અહેવાલ :  ભયાનક સ્વપ્ન  કે સચ્ચાઇ ..?

મુંગેરીલાલનો સવાલ: શું અમે વધતી જતી વસ્તીનો બોજ વાળો ભાગ બની ગયા હતા ..?

મુંગેરી લાલ ..! દરેકના મગજમાં હંમેશાં મુંગેરી લાલ હોય છે, જે ઘણીવાર વાસ્તવિકતાથી દૂર જઇને સપનાઓ જુએ છે.  હવે રાજકારણીઓ પણ દેશની જનતાને મુંગેરી લાલનું સુખદ સ્વપ્ન જોવાની વાત કરે છે, જેમ કે “બી… ..સ લા… .કરો… .ડ” નું સપનું. જે હમણાં જ  બતાવવામાં આવ્યુ હતું. મુંગેરી લાલે તો  ખબર નથી શું શું નથી ખરીદ્યું ..!

સારું… શું થયું… આજે મુંગેરીલાલને રોજ જેવું સુખદ સ્વપ્ન આવ્યું નથી. તેણે એક ભયંકર સ્વપ્ન જોયું ..! એક સ્વપ્ન કે જેણે તેને બેચેન રાખ્યું છે, તેની ઉંઘ, આરામ, સુખ, ભૂખ, તરસ બધા ગાયબ  જેવા થઈ ગયા છે. આ સપનું વારંવાર અને ફરીથી યાદ કર્યા પછી મુંગેરી લાલ ડરી જાય છે. મુંગેરીલાલને આ રીતે આ રીતે જોઈને મારીથી ના રહેવાયું અને  મેં પૂછ્યું, ભાઈ મુંગેરી, તમે કેવું સ્વપ્ન જોયું છે કે તમારો ચહેરો ધોળોધબ્બ થઇ ગયો છે. તમારી ચહેરા પરની રોનક ઉડી ગઇ છે ..!

મુંગેરીએ પહેલા સ્વપ્ન વિષે કહેવામાં ડરતો રહ્યો, પછી ધીમા અવાજમાં બોલ્યો, મેં આખી રાત એક લાંબું અને ભયંકર સ્વપ્ન જોયું છે ..! મેં 2021 માં દેશમાં વસ્તી ગણતરી થતી જોઇ છે,  વસ્તી ગણતરીવાળા સ્વયંસેવકો ગામડાઓમાં ઘરોની બહાર અવાજ આપતા હતા- કોઇ છે ઘરમાં…… જ્યારે કોઈ બહાર ન આવ્યાં, ત્યારે તેઓ અંદર જાય છે અને શું જુએ છે કે ઘરમાં હાડપિંજર પડેલો છે. દેશની વસ્તીમાં લાખોનો ઘટાડો થયો છે. મેં સપનું જોયું કે આ કોરોના રોગચાળો વસ્તી ઘટાડશે કે નિયંત્રિત થશે ..!

મુંગેરીએ મને પૂછ્યું “દીદી” તમે કહો શું એવું થાય ખરૂ  ..? શું આવો રોગચાળો વિશ્વમાં વસ્તીને અંકુશમાં રાખવા માટે આયોજનબધ્ધ રીતે આવી શકે છે ..? પહેલા તો મેં મુંગેરીને ના પાડી, ના…ના. ભાઈ… આવું ક્યાંય થતું નથી ..! પણ તે વખતે તેણે પૂછેલા પ્રશ્નોના જવાબો મારી પાસે નહોતા ..! અને કદાચ કોઈની પાસે નહીં હોય ..!

અફસોસ ..! યુનાઇટેડ નેશન્સના હ્યુમન રાઇટ્સ કમિશનનો દિલ પણ ના પિગળ્યું ..?

મુંગેરીલાલે કહ્યું કે તેણે પોતાના સ્વપ્નમાં કોરોના સંક્રમણ અવધિ દરમિયાન લાખો ગરીબ-મજૂરો ભૂખ્યા, તરસ્યા, શેરીઓમાં ઉઘાડપગું ફરતા જોયા. તેઓએ એક હજાર કિલોમીટરની સફરમાં ચપ્પલ પહેર્યા હતા, 200 કિલોમીટર સુધી પહોંચ્યા પછી  ચપ્પલે જવાબ આપી દીધો  તેથી હવે કામદારો ઉનાળાની તપતપતી ગરમ જમીન પર ઉઘાડપગા ચાલતા હતા ..!

મુંગેરીએ કહ્યું કે સ્વપ્નમાં જોવામાં આવેલા તે મજૂરોમાં બીજો કોઈ મજૂર નહોતો, હું એકલો જ હતો ..! મેં જોયું કે હું પરિવાર સાથે… પરિવાર સાથે ચાલું છું, ઘણા લોકો પણ ચાલતા જોવા મળે છે. પરંતુ મુસાફરી પૂરી થતી ન હતી. ન તો કોઈ રેલ દેખાઈ, ન ગાડી કે ન તો બળદ ગાડી ..! તે મારા મગજમાં વારંવાર આવી રહ્યું હતું કે દેશવાસીઓને હચમચાવી નાખનાર આપણું આ ચિત્ર રાજકારણીઓ અને સરકાર સુધી પહોંચ્યું જ  હશે. ત્યારે સાંભળ્યું હતું કે સરકાર બસ અને રેલની વ્યવસ્થા કરે છે, પરંતુ તે વ્યવસ્થાઓ પણ માત્ર કાગળ અને અપૂરતી હતી. અમારી જેમ,  કદાચ ફક્ત થોડા “આંગળીઓના વેઢે ગણી શકાય એટલા  સક્ષમ” સાથીદાર જ ટ્રેન કે બસની  સવારી કરી શકશે. પણ આપણામાંથી લાખો લોકો રસ્તાઓ પર ચાલતા હતા, પણ અમને રસ્તામાં  કોઈ કાર જોવા ના મળી ..?

મુંગેરીએ કહ્યું, પછી મારા મગજમાં વિચાર આવ્યો કે દેશના રાજકારણીઓ અને સરકારો સંભવત મારી જેમ  સ્વપ્ન જોવા અને વ્યસ્ત રહેવા માટેના સુખદ સપના બતાવવામાં વ્યસ્ત હશે, પરંતુ આપણી વેદના ફક્ત વિશ્વ અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના માનવ અધિકાર પંચ સુધી પહોંચશે , કેમ કે એમની પાસે તો આતંકીઓની પીડા છે પહેલાથી જ પહોંચી જાય છે અને  અને અમે તો દેશને તૈયાર કરનાર મજૂરો છીએ તો અમારી તો વેદના પહોંચી જ હશે..

પણ ..! દુર્ભાગ્યે, આપણી હ્રદયસ્પર્શી તસવીરો યુએન હ્યુમન રાઇટ્સ કમિશન સુધી પણ પહોંચી શકી નહીં. શું એવું તો નહીં બન્યું હોય  કે અમારી પીડા અને તસ્વીરો તેમના સુધી પહોંચી ગઈ છે, પરંતુ તેઓએ કંઈ કર્યું નથી ..?

મુંગેરીએ ખૂબ જ પીડાદાયક અવાજમાં કહ્યું કે મારું સ્વપ્ન એટલું ભયંકર હતું કે હું સ્વપ્નમાં કાંપતો હતો. મને લાગ્યું કે દુનિયાની મોટી શક્તિઓ આપણને ક્યાંક મારવા તો માંગતી   નથી ને ..?

“મુંગેરીએ કહ્યું પછી મારું સ્વપ્ન આગળ વધતું રહ્યું. મેં મારા જેવા ઘણા લોકોને જોયા જેઓ રસ્તા પર ચાલતા હતા, ઉભા થયા, તેઓ રસ્તામાં પડ્યા હતા, કેટલાક મૃત્યુ પામ્યા હતા, કેટલાક શ્વાસ લઈ રહ્યા હતા. કેટલાક નીચે પડ્યા હતા અને છેલ્લી ઇચ્છા સાથે ઉભા હતા. એકવાર તેઓ ઘરે પહોંચે ત્યારે બધું બરાબર ઠીક થઇ જશે…!!.

મુંગરી જેમ જેમ સ્વપ્નની વાતો કહી રહ્યો હતો તેમ તેમ  મારા (સ્વપ્નની વાતો સંભળનાર બહેનના) ધબકારા પણ વધી રહ્યા હતા, કે તે હવે આ ભયાનક સ્વપ્નમાં આગળ  શું કહેવાનો છે.

મુંગેરીનો સવાલ જ્યારે સંક્રમણ ઓછો થયો ત્યારે અમને અટકાવ્યા, જ્યારે વધ્યું ત્યારે સરહદો ખોલી ..?

મુંગેરીએ કહ્યું કે અમે મેમાં પ્રવાસ શરૂ કર્યો, જ્યારે કોરોના સમયગાળાનું મહત્તમ સંક્રમણ છે. પહેલાં, અમે માર્ચમાં આ યાત્રા શરૂ કરવા માગતા હતા ત્યારે  કોરોના સંક્રમણ અને ઉનાળાની ગરમા એમ બન્ને ઓછા હતા  અને તે વખતે સમગ્ર દેશ થમી ગયું નહોતુ., અમારી પાસે ન તો કામ હતું અને ના પૈસા બાકી હતા. ત્યારે અમને બહાર જતાં રોકવામાં આવ્યા, અમારા ગામ જવા દેવાની ના પાડવામાં આવી. સરહદો સીલ કરવામાં આવી હતી. એવું લાગી રહ્યું હતું કે આપણે કોઈ બીજા દેશમાં બેઠા હતા, ભારતના કોઈ રાજ્યમાં નહીં, જાણે કે  આપણા દેશમાં પાછા ફરવા માટે વિઝા-પાસપોર્ટ જેવા દસ્તાવેજોની જરૂર હોય.

અમે એકવાર તો ક્યારેક બે દિવસમાં એકવાર જમીને 50 દિવસ જેમતેમ પસાર કર્યા.  જ્યારે કોઈ રસ્તો બાકી ન હતો, તો  એ વિચારવા લાગ્યા  કે મરવાનું જ  હોય તો પછી કાં  ભૂખથી અથવા કોરોનાથી મરી જઇશું. હમણાં ભૂખથી મરી જશે અને કદાચ પછીથી કોરોનાના ચેપથી છટકી જઇશું અથવા મરી જઇશે, મને ખબર નહોતી, અને ત્યારબાદ કોરોનાના મહત્તમ ચેપ અને મેની ભીષણગરમીમાં જ ચાલવાનું  શરૂ કર્યું

.મુંગેરીએ કહ્યું કે તેમનું ગામ નજીકમાં દેખાવા લાગ્યું હતું. ચાલતા જતા 10 દિવસ થયા હતા ..! પગની એડીઓ  અને પગના તળિયાની ચામડીઓ ફાટેલા ચપ્પલની જેમ ફાટી ગઈ હતી.. પણ ગામ જોવાની ખુશી દુખને દૂર કરતી હતી. હવે મેં વિચાર્યું કે મૃત્યુથી શું ડરવું, મારું ઘર-આંગણું આવે છે. હવે કંઈ નહીં થાય મને…!!.

હવે સપનામાં જોયેલા વિનાશના દ્રશ્યનો ભાગ -2

તે ખુશી, જે મુંગેરીના ચહેરા પર ઘરના આંગણાને જોયા પછી એક ક્ષણ માટે આવી હતી, તે સ્વપ્નના હવે પછીના તબક્કા વિશે વિચારતી વખતે નિરાશામાં ફેરવાઈ ગઈ હતી. મુંગેરીએ કહ્યું… અમે ઘરે પહોંચી ગયા હતા. દરેક જણ ખુશ હતા, પ્રથમ દિવસ પણ પસાર થઈ ગયો હતો. પણ હવે મારી ઘરવાળી  ખાંસી રહી હતી. મેં પણ ખાંસી શરૂ કરી. ગામમાં, મેં જોયું કે દરેક ઘરમાં એક કે બે દર્દીઓ હતા જેને કફ અને તાવ આવી રહ્યો હતો. આખું ગામ બીમાર પડી ગયું.ભયાનક સ્વપ્નનો ડર હવે મુંગેરીની આંખોમાં સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યો હતો. મુંગેરીએ વધુમાં જણાવ્યું કે, આખા ગામને કોરોનાનો માર માર્યો હતો. અમે એટલી મોટી સંખ્યામાં હતા કે ત્યાં કોઈ ડોક્ટર ન હતો. કોઈ હોસ્પિટલ પણ મળી ન હતી. છેલ્લા 50 દિવસમાં શરીર પહેલેથી જ નબળું પડી ગયું હતું. અમે બધા પોતપોતાના ઘરોમાં બીમારી સામે લડી રહ્યા હતા. લોકો ગામના ઘરોમાં મરવા લાગ્યા, પરંતુ કેટલાક ઘરોમાં મૃતદેહોને ઉપાડવા માટે કોઈ નહોતું, ન તો એટલા લાકડા હતા કે જે તેમનો નિકાલ કરી શકે. ..!

મુંગેરીએ કહ્યું કે વિનાશનો ભયંકર દ્રશ્ય જોઇને તે ગભરાઈ ગયો હતો. તેના ઘરે પણ લોકો એક પછી એક મરી રહ્યા હતા, તે બધું જોઈ રહ્યો હતો. ગામમાં તે એકલો જ બચ્યો હતો જેણે કોરોનાને જીતી લીધો હતો, પરંતુ તેણે બધું ગુમાવ્યું હતું.

સ્વપ્નનું આગળ વર્ણન કરતા મુંગરીએ કહ્યું કે, ત્યારબાદ 2021 ની વસ્તી ગણતરી શરૂ થઈ. ઘરોમાં કોઈ માનવી નહોતા,  હાડપિંજર જોવા મળ્યા હતા. વસ્તી ગણતરીએ કરોડો લોકોને ઘટાડી નાંખ્યા હતા.. ભારતની વસ્તી ઓછી થઈ. મુંગેરીએ કહ્યું, “આ ભયંકર સ્વપ્ન જોઈને, હવે રાત્રે સ્વપ્ન જોવાની મારી ઇચ્છા તો શું , હું સૂવાની પણ હિંમત કરી શકતો નથી.”

મુંગેરીની નજરમાં ઘણા સવાલો હતા, કેમ કે તેના સ્વપ્નમાં કોઈ વૈશ્વિક સંસ્થા કે દેશની સંસ્થાઓએ મદદનો હાથ કેમ લાંબો નહોતી કરતી ..? શું આ  કોઇ આયોજનબધ્ધ રીતે ચાલી રહ્યું હતું ..? કેમ કે, કેટલાક કેસોમાં, રાત્રે 12 વાગ્યે સુનાવણી કરનાર અદાલત આ ભયંકર દ્રશ્ય કેમ નહીં જોતી હોય ..? અને જો તે જોઇ રહી હતી  તો તેઓ રાત્રે સૂવાની હિંમત કેવી રીતે કરી શક્યા ..?

હું હવે ક્યારેય સ્વપ્ન નહીં જોઉં, બસ આ સ્વપ્ન પૂર્ણ ન થવું જોઈએ ..!

મુંગેરીએ સવાલ કર્યો કે વિશ્વમાં સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ, ચીને કોરોનામાં સૌથી વધુ વિનાશ વૃધ્ધોએ કેમ સહન કર્યો ..? ચીનમાં વૃદ્ધોની સંખ્યા પણ વધારે છે…! અમેરિકા, ઇટાલી, યુરોપમાં, વૃદ્ધો સહિતના લોકો અન્ય રોગો કરતાં કેમ વધુ મરી રહ્યા છે ..?

મુંગેરીલાલનું સપનું અને પ્રશ્નો સાંભળીને મારું હૃદય બેસી ગયું હતું, ધબકારા વધી ગયા હતા અને મન સુન્ન થઈ ગયું હતું. મુંગેરીલાલની જેમ, મારા મગજમાં પણ ઘણા સવાલો ઉભા થયા હતા … કોરોનાથી ઉદ્ભવતા દુખની હ્રદયસ્પર્શી તસવીરો એ આયોગોને  કેમ અસર ના કરી શકી કે જે  માનવાધિકાર અને મૂલ્યો માટે બનેલા છે ..?

મુંગેરીએ કહ્યું, “મેં સપનું જોયું હતું કે સરકાર વિમાનમાં વિદેશમાં ફસાયેલા દેશવાસીઓને તેમના વિમાનો દ્વારા તેમના ઘરે લાવ્યો હતો, પરંતુ અમારા માટે કોઈ ટ્રેન-બસ નહોતી, કેમ ..?

શું કોઈ અમને મરવા માટે છોડવા માંગતો હતો ..? શું અમે વધેલી વસ્તીનો બોજવાળો ભારરૂપ હિસ્સો  બની ગયો ..? છેવટે, અમારૂ  દર્દ અને અવાજ કેમ કોઈ તરફથી સંભળતો નથી ..?

મુંગેરીએ કહ્યું કે મારા સપના કદી સાચા પડતા નથી, હું દરરોજ અફસોસ કરતો હતો કે સપના સાચા થતા નથી. તેણે મને સવાલ કર્યો .. દીદી, મારા બધા સપનાની જેમ, આ સ્વપ્ન પણ પૂરૂ નહીં થાય ને..! મુંગેરીએ કહ્યું કે હવે હું ક્યારેય સ્વપ્ન નહીં જોઉં, બસ આ સ્વપ્ન પૂર્ણ ન થવું જોઈએ ..!