નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે બજેટ સત્રના પહેલા જ દિવસે સંસદમાં આર્થિક સર્વે રજૂ કર્યો

(જી.એન.એસ)

નવી દિલ્હી,

આજે એટલે કે 23મી જુલાઈએ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ દેશનું બજેટ રજૂ કરશે એના એક દિવસ અગાઉ સંસદમાં કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા રજૂ કરાયેલા આર્થિક સર્વે અનુસાર નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાનો સારો વિકાસ થયો હતો. સર્વે મુજબ ભલે કેટલીક કેટેગરીમાં મોંઘવારી વધી હોય પરંતુ તમામ કેટેગરીને એકસાથે જોવામાં આવે તો સરકારે દાવો કર્યો છે કે મોંઘવારી નિયંત્રણમાં છે. આર્થિક સર્વે અનુસાર, ગ્રોસ ફિક્સ્ડ કેપિટલ ફોર્મેશન આર્થિક વૃદ્ધિના મહત્ત્વના પ્રેરક તરીકે ઉભરી રહ્યું છે.

નાણાકીય વર્ષ 24 માં વાસ્તવિક GDP ગ્રોથ 8.2% હતો. ભૌગોલિક રાજકીય પડકારો હોવા છતાં, અર્થતંત્રમાં સુધારો થયો છે અને કોર્પોરેટ ક્ષેત્રે અત્યાર સુધીનું શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું છે. નાણાકીય વર્ષ 25 માં 6.5% થી 7% જીડીપી વૃદ્ધિનો અંદાજ છે. FDI FY24માં $4760 Cr થી ઘટીને $4580 Cr (YoY) થયું છે. સંભવ છે કે વૈશ્વિક કટોકટી 2024 માં પુરવઠાને અસર કરી શકે છે. ભૌગોલિક રાજકીય તણાવને કારણે કોમોડિટીના ભાવમાં વધારો શક્ય છે. બીજી તરફ, વૈશ્વિક માંગ અંગે અનિશ્ચિતતા યથાવત છે. ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ આરબીઆઈના નીતિ વલણને અસર કરી શકે છે. 2024 માટે વૈશ્વિક વેપાર દૃષ્ટિકોણ સકારાત્મક રહેશે.

આર્થિક સર્વે નાણા મંત્રાલયના આર્થિક વિભાગ દ્વારા આર્થિક બાબતો હેઠળ કરવામાં આવ્યો હતો. આ સર્વે મુખ્ય આર્થિક સલાહકારની દેખરેખ હેઠળ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. પ્રથમ આર્થિક સર્વે વર્ષ 1950-51માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. 1964 સુધી તેને બજેટ સાથે રજૂ કરવામાં આવતું હતું. બાદમાં એક દિવસ અગાઉ રજૂઆત કરવામાં આવી હતી. આર્થિક સર્વેમાં પાછલા વર્ષનો હિસાબ અને આગામી વર્ષમાં અર્થતંત્ર માટેના સૂચનો છે.

2014 થી, આર્થિક સર્વે બે ભાગમાં રજૂ થવાનું શરૂ થયું છે. પ્રથમ વોલ્યુમ અર્થતંત્રના પડકારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. જ્યારે બીજા ખંડમાં અર્થતંત્રના તમામ વિશેષ ક્ષેત્રોની સમીક્ષા કરવામાં આવી છે.

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) તમામ કૌશલ્ય સ્તરે કામદારો માટે મોટી અનિશ્ચિતતા ઊભી કરે છે. ચીનમાંથી FDI ના પ્રવાહમાં વધારો ભારતને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇનમાં ભાગ લેવા અને નિકાસ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા ભારતીયો દ્વારા દેશમાં મોકલવામાં આવતા નાણાં 2024માં 3.7 ટકા વધીને 124 અબજ ડોલર થશે. 2025માં તે $129 બિલિયન સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. આર્થિક સર્વેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે લગભગ 54 ટકા રોગો અસ્વસ્થ આહારને કારણે થાય છે. સંતુલિત, વૈવિધ્યસભર આહાર તરફ વળવાની જરૂરિયાત.

ભારતની ગ્રોથ સ્ટોરીમાં કેપિટલ માર્કેટ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે. વૈશ્વિક ભૌગોલિક રાજકીય અને આર્થિક આંચકા વચ્ચે બજાર અસ્થિર રહે છે. ટૂંકા ગાળાના ફુગાવાનો દૃષ્ટિકોણ નરમ છે, પરંતુ ભારત નાડીની અછત અને પરિણામે ભાવ દબાણનો સામનો કરે છે. નાણાકીય ક્ષેત્ર નોંધપાત્ર ફેરફારોમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે, તેથી તેણે વૈશ્વિક અથવા સ્થાનિક સ્તરે ઊભી થઈ શકે તેવી સંભવિત નબળાઈઓ માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.

NHAI નાણાકીય વર્ષ 25 માં સંપત્તિઓનું મુદ્રીકરણ કરશે. વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતા મૂડી પ્રવાહને અસર કરી શકે છે. મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરને પ્રાથમિકતા આપવાની જરૂર છે. નાણાકીય વર્ષ 24 માં IT સેક્ટરમાં હાયરિંગ ગ્રોથ ધીમો રહ્યો છે. સરકારને પાયાના સ્તરે સુધારાની જરૂર છે. માળખાકીય સુધારાઓ લાગુ કરવા માટે શાસનને મજબૂત બનાવવું પડશે.

અનિશ્ચિત વૈશ્વિક આર્થિક કામગીરી છતાં, સ્થાનિક વૃદ્ધિના ચાલકોએ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં આર્થિક વૃદ્ધિને ટેકો આપવો જોઈએ. ભૌગોલિક રાજકીય તણાવમાં વધારો અને તેની અસર RBIના નાણાકીય નીતિના વલણને અસર કરી શકે છે. સામાન્ય ચોમાસાની અપેક્ષાઓ અને આયાતના ભાવમાં નરમાઈ આરબીઆઈના ફુગાવાના અનુમાનને વેગ આપે છે.

વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાઓ છતાં ભાવ સ્થિરતા સુનિશ્ચિત કરીને ભારતની નીતિઓએ પડકારોનો અસરકારક રીતે જવાબ આપ્યો. કંપનીઓ અને બેંકોની બેલેન્સ શીટને મજબૂત કરવાથી ખાનગી રોકાણને વેગ મળશે. કર અનુપાલન લાભો, ખર્ચ નિયંત્રણ અને ડિજિટલાઇઝેશનને કારણે, ભારત સરકાર રાજકોષીય વ્યવસ્થાપનમાં વધુ સારું સંતુલન હાંસલ કરવામાં સફળ રહી છે.