કેન્દ્રીય સરકારના કાર્યકાળમાં સર્વાંગી વિકાસે વિશ્વને ચોંકાવી દીધું

(જી.એન.એસ),તા.૨૨

નવી દિલ્હી

છેલ્લા 10 વર્ષો દરમિયાન, ભારતે માત્ર સ્થાનિક મોરચે સર્વાંગી વિકાસ જ નથી કર્યો પરંતુ વિશ્વમાં એક વિકસિત દેશ તરીકેનો દરજ્જો પણ સ્થાપિત કર્યો છે. તમામ દેશોના રાજ્યોના વડાઓએ ભારતની ઉભરતી શક્તિને ઓળખી છે અને ખાસ કરીને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વને સ્વીકાર્યું છે. પ્રાદેશિક એર કનેક્ટિવિટી સ્કીમ UDAN દ્વારા મળેલી સફળતા એક ક્રાંતિકારી પગલું સાબિત થઈ છે. તે દેશના સામાન્ય નાગરિકોને સમર્પિત કરવામાં આવ્યું છે. તેનો હેતુ પ્રાદેશિક હવાઈ જોડાણને સરળ બનાવવાનો છે. ભારતે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સમાન પ્રગતિ કરી છે. ભૂટાનના વડાપ્રધાન દાશો શેરિંગ તોબગેએ એક ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું કે વિશ્વને ભારતની જરૂર છે. નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા પોલ રોમરે પણ વિશ્વ મંચ પર ભારતની મહત્વની ભૂમિકાને સ્વીકારી અને બાયોમેટ્રિક સિસ્ટમ આધારને ક્રાંતિકારી પહેલ ગણાવી. કેન્દ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રી કે રામમોહન નાયડુએ કહ્યું છે કે સરકારે પ્રાદેશિક એર કનેક્ટિવિટી સ્કીમ UDAN ને આગામી 10 વર્ષ સુધી લંબાવવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ઉડાન યોજનાના 8 વર્ષ પૂર્ણ થવા પર દિલ્હીમાં આ જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં 601 રૂટ અને 71 એરપોર્ટનું સંચાલન કરવામાં આવ્યું છે. તેની શરૂઆત 21 ઓક્ટોબર, 2016ના રોજ કરવામાં આવી હતી. નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયે કહ્યું- કુલ 86 એરપોર્ટ (71 એરપોર્ટ, 13 હેલીપોર્ટ અને 2 વોટર એરપોર્ટ) કાર્યરત થઈ ગયા છે. આ સાથે 2.8 લાખથી વધુ ફ્લાઇટમાં 1.44 કરોડથી વધુ મુસાફરોને સુવિધા મળી રહી છે. આ સાથે, ભારતમાં એરપોર્ટની સંખ્યા 2014 માં 74 થી વધીને 2024 માં 157 થઈ ગઈ છે. તેનો લક્ષ્યાંક વર્ષ 2047 સુધીમાં 350-400 છે.

કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું કે દેશના ખૂણે ખૂણે સામાન્ય લોકોને જન ઔષધિ કેન્દ્રોનો લાભ મળી રહ્યો છે. આ વર્ષે ઓક્ટોબર સુધીમાં 14,000 જન ઔષધિ કેન્દ્રોએ રૂ. 1,000 કરોડના રેકોર્ડ ટર્નઓવરને પાર કરી લીધું હતું. માહિતી અનુસાર, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ એન્ડ મેડિકલ ડિવાઈસ બ્યુરો ઓફ ઈન્ડિયા (PMBI) એ સપ્ટેમ્બર 2024માં જ 200 કરોડ રૂપિયાની દવાઓનું વેચાણ કર્યું છે. આજે દેશભરમાં 14,000 થી વધુ જન ઔષધિ કેન્દ્રો છે, જ્યાંથી લોકો સસ્તા દરે દવાઓ ખરીદી રહ્યા છે. છેલ્લા દસ વર્ષમાં દેશમાં જન ઔષધિની દુકાનોની સંખ્યામાં 170 ગણો વધારો થયો છે. આગામી બે વર્ષમાં સરકાર દેશમાં લગભગ 25,000 જન ઔષધિ કેન્દ્રો ખોલવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે. કેન્દ્રીય ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણના જણાવ્યા અનુસાર, 2016થી અત્યાર સુધીમાં 6,26,000 ગામડાઓમાં જમીનના રેકોર્ડને ડિજિટલ કરવામાં આવ્યા છે. જેમાં દેશના લગભગ 95% ગામડાઓનો સમાવેશ થાય છે. આવા રેકોર્ડનું સંચાલન કરતી લગભગ 5,000 સબ-રજિસ્ટ્રાર કચેરીઓ કોમ્પ્યુટરાઈઝ્ડ થઈ ગઈ છે. તેમણે કહ્યું કે આ સફળતા એપ્રિલ 2016માં શરૂ કરવામાં આવેલા ડિજિટલ ઈન્ડિયા લેન્ડ રેકોર્ડ્સ મોડર્નાઈઝેશન પ્રોગ્રામ દ્વારા પ્રાપ્ત થઈ છે. સરકારનો હેતુ જમીનની માલિકી સંબંધિત કાનૂની વિવાદોને ઘટાડવાનો છે. તેમણે કહ્યું કે અત્યાર સુધીમાં લગભગ 22.3 મિલિયન નકશા ડિજિટલાઈઝ કરવામાં આવ્યા છે. તેવી જ રીતે, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ કોમ્પ્યુટર સોફ્ટવેર અને ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી સર્વિસીસ (2023-24)ના વાર્ષિક સર્વેનો ડેટા જાહેર કર્યો છે. RBI અનુસાર, 2023-24 દરમિયાન ભારતની સોફ્ટવેર સેવાઓની નિકાસ 2.8 ટકા વધીને US $190.7 બિલિયન થઈ ગઈ છે. પબ્લિક લિમિટેડ કંપનીઓની સરખામણીમાં પ્રાઈવેટ લિમિટેડ કંપનીઓએ સોફ્ટવેર સેવાઓની નિકાસમાં નોંધપાત્ર વધારો નોંધાવ્યો છે. રિઝર્વ બેંકના ઑક્ટોબર બુલેટિનમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતના વિકાસ પરિદ્રશ્યને મજબૂત બનાવવામાં ખાનગી રોકાણનું મહત્ત્વનું યોગદાન છે.

બુલેટિનમાં 2024ના પહેલા છ મહિનાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા લવચીક રહી. મોંઘવારી દરમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. ભારતમાં રાજકીય તણાવ હોવા છતાં, વિકાસ કાર્યોને સમર્થન જોવા મળ્યું છે. જો કે, રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે 2024-25ના બીજા ક્વાર્ટરમાં આ ગતિ ઘટી છે, જે કદાચ ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં ભારે વરસાદને કારણે છે. દેશમાં બદલાયેલા વાતાવરણને ધ્યાનમાં રાખીને, Emaar Indiaએ 6-7 વર્ષમાં મુંબઈ ઉપનગરીય વિસ્તારમાં રૂ. 2,000 કરોડનું રોકાણ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. એમ્માર ગ્રૂપે કહ્યું કે લાંબા સમય સુધી મુંબઈથી દૂર રહેવાનું કોઈ ખાસ કારણ નથી. આ ગ્રુપ મહાનગરના વિકાસ માટે પ્રતિબદ્ધ છે. મુંબઈ તેના માટે ખૂબ મહત્વનું છે. કંપનીએ કહ્યું કે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં દેશભરમાં રિયલ્ટી સેક્ટરમાં આશરે રૂ. 15,500 કરોડનું રોકાણ કરવાની યોજના છે. એક અંદાજ મુજબ, ભારતીય વસ્ત્રોના નિકાસકારો આગામી નાણાકીય વર્ષ 2025માં 9-11%ની આવકમાં વૃદ્ધિ જોશે. તેના સકારાત્મક સંકેતો 2024માં જ દેખાવા લાગશે. આ અંદાજ 15 એપેરલ નિકાસ કરતી કંપનીઓના રિપોર્ટ કાર્ડના આધારે લગાવવામાં આવ્યો છે. આ કંપનીઓ કુલ ભારતીય વસ્ત્રોની નિકાસના લગભગ 15% નું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ હોવા છતાં પણ સંકેતો સકારાત્મક છે. વૈશ્વિક બજારમાં ભારતીય વસ્ત્રોની સ્વીકૃતિ અને વેચાણમાં વધારો થયો છે. UK અને EU સાથે પ્રસ્તાવિત મુક્ત વેપાર કરાર આ ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપશે તેવી અપેક્ષા છે. બીજી તરફ, કેન્દ્ર સરકાર અર્બન મેગાબસ મિશન શરૂ કરવા માટે તૈયાર છે, જે અંતર્ગત આગામી પાંચ વર્ષમાં દેશના તમામ દસ લાખથી વધુ શહેરોમાં એક લાખ ઈલેક્ટ્રિક બસો શરૂ કરવાની યોજના છે. આ લગભગ 1.75 લાખ કરોડ રૂપિયાનો પ્રોજેક્ટ છે. જેમાં ઈલેક્ટ્રિક બસો અને બસ સ્ટોપ, ટર્મિનલ અને ડેપો સહિત સંલગ્ન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનું કામ સામેલ છે. આ મિશનમાં 5,000 કિલોમીટર ચાલવા અને સાયકલ ચલાવવાના રસ્તાઓનું નિર્માણ પણ સામેલ છે. આ મિશન 2025માં શરૂ કરવામાં આવશે અને 2029-30 સુધીમાં પૂર્ણ થશે.

બોક્સ 01

દેશની અંદર રસ્તાઓનું નેટવર્ક, પ્રાદેશિક હવાઈ જોડાણ યોજના UDAN, પ્રવાસનનો વિકાસ, જન ઔષધિ કેન્દ્રની સુલભતા, આધાર સિસ્ટમની સરળતા અને ભારતીય વસ્ત્રોની નિકાસ વગેરેમાં ક્રાંતિકારી ફેરફારો જોવા મળશે, સરકારે કહ્યું છે કે આગામી સમયમાં વર્ષોથી દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં ક્રાંતિકારી ફેરફારો થશે મેગાબસ મિશન તમામ શહેરોમાં શરૂ થવા જઈ રહ્યું છે

બોક્સ 02

સરકારે પ્રાદેશિક એર કનેક્ટિવિટી સ્કીમ UDAN ને આગામી 10 વર્ષ સુધી લંબાવવાનો નિર્ણય લીધો છે,

આ વર્ષે ઓક્ટોબર સુધીમાં 14,000 જન ઔષધિ કેન્દ્રોએ રૂ. 1,000 કરોડના રેકોર્ડ ટર્નઓવરને પાર કરી લીધું છે,

2016થી અત્યાર સુધીમાં 6,26,000 ગામડાઓમાં જમીનના રેકોર્ડનું ડિજિટલાઇઝેશન કરવામાં આવ્યું છે.

2023-24 દરમિયાન ભારતની સોફ્ટવેર સેવાઓની નિકાસ 2.8 ટકા વધીને US$190.7 બિલિયન થશે,

વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા 2024ના પ્રથમ અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં સ્થિતિસ્થાપક રહી પરંતુ 2024-25ના બીજા ત્રિમાસિક ગાળામાં તેણે ગતિ ગુમાવી દીધી, સંભવતઃ ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં ભારે વરસાદને કારણે,

થોડા વર્ષોમાં દેશભરમાં રિયલ્ટી સેક્ટરમાં આશરે રૂ. 15,500 કરોડનું રોકાણ કરવાની યોજના હતી.

એક અનુમાન મુજબ, ભારતીય વસ્ત્રોના નિકાસકારો આગામી નાણાકીય વર્ષ 2025માં 9-11%ની આવકમાં વૃદ્ધિ જોશે.

કેન્દ્ર સરકાર અર્બન મેગાબસ મિશન શરૂ કરવા માટે તૈયાર છે, જે અંતર્ગત તે આગામી પાંચ વર્ષમાં દેશના તમામ દસ લાખથી વધુ શહેરોમાં એક લાખ ઈલેક્ટ્રિક બસો દાખલ કરવાની યોજના ધરાવે છે, જે આશરે રૂ. 1.75 લાખ કરોડનો પ્રોજેક્ટ છે.