એવી કઈ મજબૂરી છે કે મમતાને બાંગ્લાદેશના મુદ્દે વિધાનસભામાં નિવેદન આપવું પડ્યું?

મમતા બેનર્જીએ બંગાળ એસેમ્બલીનું સત્ર બોલાવીને બાંગ્લાદેશમાં યુએન પીસકીપીંગ ફોર્સની તૈનાતીની માંગ કરી હતી

મમતાના સ્ટેન્ડની બાંગ્લાદેશમાં યુએન પીસકીપીંગ ફોર્સની તૈનાતી રાખવા મુદ્દાની કોલકાતાથી દિલ્હી સુધી ચર્ચા

(જી.એન.એસ),તા.૦૩

પશ્ચિમ બંગાળ

બાંગ્લાદેશમાં હિંદુઓ વિરુદ્ધ ચાલી રહેલી હિંસા વચ્ચે પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જી અચાનક અવાજ ઉઠાવી ગયા છે. મમતાએ બંગાળ એસેમ્બલીનું સત્ર બોલાવીને બાંગ્લાદેશમાં યુએન પીસકીપીંગ ફોર્સની તૈનાતીની માંગ કરી છે. બાંગ્લાદેશમાં તખ્તાપલટ પછી આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ભારતના કોઈપણ ગૃહમાં સત્તાવાર રીતે આવી માંગ કરવામાં આવી છે. મમતાના આ સ્ટેન્ડની કોલકાતાથી દિલ્હી સુધી ચર્ચા છે. મમતાએ કહ્યું કે હું અત્યાર સુધી ચૂપ હતી, પરંતુ હવે હું ચૂપ રહી શકીશ નહીં. આ અંગે કેન્દ્રએ નિર્ણય લેવાનો રહેશે. સવાલ એ ઊભો થઈ રહ્યો છે કે એવી કઈ મજબૂરી છે કે મમતાને બાંગ્લાદેશના મુદ્દે વિધાનસભામાં નિવેદન આપવું પડ્યું? ઓગસ્ટ 2024માં બાંગ્લાદેશમાં શેખ હસીનાની સરકાર ઉથલાવી દેવામાં આવી હતી. મો. યુનુસના નેતૃત્વમાં ત્યાં વચગાળાની સરકાર ચાલી રહી છે. હસીનાની હકાલપટ્ટી બાદથી બાંગ્લાદેશમાં હિંદુઓ અને તેમના વિચારકો પર તોડફોડ કરવામાં આવી રહી છે. બાંગ્લાદેશની આ કાર્યવાહીથી મમતા ડરી ગયા છે. ડરના 3 કારણો પણ છે-

જ્યારે પણ બાંગ્લાદેશમાં લોહિયાળ બળવો થયો છે ત્યારે તેની અસર બંગાળની સરકાર પર પડી છે. 1964 માં, બાંગ્લાદેશ (તત્કાલીન પાકિસ્તાન) માં પ્રથમ વખત મોટા પાયે હિંસા થઈ હતી. તે સમયે બંગાળમાં કોંગ્રેસની સરકાર હતી. મુખ્ય પ્રધાન પ્રફુલ્લ ચંદ્ર સેન હતા. બાંગ્લાદેશમાં હિંસાને કારણે મોટા પાયે શરણાર્થીઓ બંગાળ આવ્યા. કોંગ્રેસ સરકારમાં શરણાર્થીઓ મોટો મુદ્દો બન્યો. 1967ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ આ મુદ્દાને કારણે બંગાળમાં ચૂંટણી હારી હતી. બંગાળમાં અજય મુખર્જીના નેતૃત્વમાં પહેલીવાર બિન-કોંગ્રેસી સરકાર બની. 1975માં બાંગ્લાદેશના સંસ્થાપક શેખ મુજીબુર રહેમાનની હત્યા બાદ બાંગ્લાદેશમાં મોટા પાયે હિંસક ઘટનાઓ બની હતી. હિંસક ઘટનાઓથી બચવા લોકો બંગાળ તરફ ભાગવા લાગ્યા. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે લગભગ 1 કરોડ શરણાર્થીઓ બાંગ્લાદેશથી ભારતમાં આવ્યા હતા, જેમાંથી મોટાભાગના બંગાળમાં રોકાયા હતા. 1977ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં જ્યોતિબા બસુના નેતૃત્વમાં સીપીએમે આ શરણાર્થીઓના રોકાણને મોટો મુદ્દો બનાવ્યો હતો. કોલકાતાની આસપાસ તેની અસર પડી અને બંગાળમાં કોંગ્રેસની સરકાર ઉથલાવી દેવામાં આવી. સીપીએમના જ્યોતિ બસુને સીએમ બનાવવામાં આવ્યા.

બાંગ્લાદેશ મુદ્દે ડરનું બીજું કારણ હિન્દુત્વનો મુદ્દો છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં મુસ્લિમોની વસ્તી લગભગ 28 ટકા છે. અહીં લગભગ 70 ટકા હિંદુઓ છે. 2021ની ચૂંટણીમાં ભાજપે મમતા પર મુસ્લિમ તુષ્ટિકરણનો આરોપ લગાવ્યો હતો, પરંતુ તે ચૂંટણીમાં મમતાએ ભાજપને હરાવ્યો હતો. ભાજપ બાંગ્લાદેશમાં હિન્દુઓ સામેની હિંસાને સ્થાનિક સ્તરે મોટો મુદ્દો બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ ડરના કારણે મમતા આ મુદ્દો કેન્દ્રની કોર્ટમાં મૂકી ચૂકી છે. બંગાળમાં સંઘનું વિસ્તરણ પણ મમતાના ડરનું મુખ્ય કારણ છે. 2011માં સમગ્ર પશ્ચિમ બંગાળમાં સંઘની માત્ર 511 શાખાઓ હતી, 2023માં આ સંખ્યા વધીને લગભગ 3 હજાર થઈ ગઈ છે. બાંગ્લાદેશમાં હિંદુઓ પર થતા અત્યાચાર સામે સંઘ સતત અવાજ ઉઠાવી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં મમતાને લાગે છે કે જો તે આ મુદ્દે મૌન રહેશે તો તેને સીધું નુકસાન થઈ શકે છે, તેથી જ તેણે વિધાનસભાનું સત્ર બોલાવીને બાંગ્લાદેશ મુદ્દે દખલગીરી કરવાની માંગ કરી છે.

બાંગ્લાદેશ મુદ્દે ભાજપને બેકફૂટ પર ધકેલવા માટે મમતાએ મોટી રણનીતિ તૈયાર કરી છે. આ મુદ્દે મમતા એકલા જ બોલશે. કોર કમિટી અને વિધાયક દળની બેઠકમાં ટીએમસી સુપ્રીમોએ આ અંગે તમામ નેતાઓને સૂચનાઓ આપી હતી. બાંગ્લાદેશના મુદ્દે ક્યારે અને શું બોલવું તે મમતા જ નક્કી કરશે. નેતાઓ આનું પુનરાવર્તન કરશે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ટીએમસી સુપ્રીમોએ આ નિર્ણય કોઈ એક પક્ષ માટે લોબિંગ ટાળવા માટે લીધો છે. સાથે જ મમતા આ મુદ્દે બંગાળ ભાજપના નેતાઓને પણ ઘેરી રહી છે. તેમણે વિધાનસભામાં કહ્યું કે સ્થાનિક નેતાઓ આ અંગે નિવેદન આપવા માટે કેન્દ્રને ભલામણ કેમ નથી કરતા? બંગાળમાં મે 2026માં વિધાનસભા ચૂંટણી પ્રસ્તાવિત છે. મતલબ કે હવે વિધાનસભાની ચૂંટણીને માત્ર 18 મહિના જ બાકી રહ્યા છે. બંગાળમાં મુખ્ય સ્પર્ધા ભાજપ અને મમતા વચ્ચે માનવામાં આવી રહી છે. જો કે સીપીએમ અને કોંગ્રેસ ગઠબંધન પણ પુરી તાકાત સાથે મેદાનમાં ઉતરશે. જ્યારે મમતા ચોથી વખત સત્તામાં પાછા ફરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, ત્યારે ભાજપ પહેલીવાર અહીં ભગવો લહેરાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. બંગાળમાં વિધાનસભાની 294 બેઠકો છે, જ્યાં સરકાર બનાવવા માટે 148 ધારાસભ્યોની જરૂર છે.