ગુજરાતમાં ગેરકાયદેસર રીતે ચાલતી દસ હજારથી વધુ લેબોરેટરીઓ પકડવામાં આવી

(જી.એન.એસ)તા.૨૫

ગુજરાતમાં દસ હજાર જેટલી ગેરકાયદેસર લેબ ચાલી રહી હોવાનું પણ સામે આવ્યું છે. ખરેખર તો માત્ર MD પેથોલોજિસ્ટ જ લેબ ચલાવી શકે છે, પરંતુ જેઓ 10-12 પાસ છે અને મેડિકલ લેબ ટેક્નોલોજીનો અભ્યાસ કર્યો છે તેઓ જ લેબ ચલાવી રહ્યા છે. આ રીતસરનું તૂત જ કહી શકાય. ગુજરાતમાં દસ હજાર જેટલી ગેરકાયદેસર લેબ ચાલી રહી હોવાનું પણ સામે આવ્યું છે. ખરેખર તો માત્ર MD પેથોલોજિસ્ટ જ લેબ ચલાવી શકે છે, પરંતુ જેઓ 10-12 પાસ છે અને મેડિકલ લેબ ટેક્નોલોજીનો અભ્યાસ કર્યો છે તેઓ જ લેબ ચલાવી રહ્યા છે. આ રીતસરનું તૂત જ કહી શકાય. ખાસ વાત એ છે કે લેબ રિપોર્ટના આધારે જ દર્દીના રોગનું યોગ્ય નિદાન થાય છે. પરંતુ ગુજરાતની લેબોરેટરીઓ પર પણ આંગળી ચીંધવામાં આવી રહી છે કારણ કે તે મોટા પાયે ચાલી રહી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે પોતે આદેશ આપ્યો હોવા છતાં ગુજરાતમાં તેનો અમલ થતો નથી. MD પેથોલોજિસ્ટને માન્યતા મળી હોવા છતાં, માત્ર 10-12 પાસ ટેકનિશિયન જ લેબ ચલાવે છે. ગેરકાયદે પેથોલોજી લેબનું ઘોડાપૂર રાજ્યમાં ગેરકાયદે પેથોલોજી લેબનું પૂર આવ્યું છે. ગુજરાતમાં લેબ કોણ ચલાવી શકે? ગુજરાત સ્ટેટ પેથોલોજીસ્ટ એન્ડ માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ એસોસિએશન અને રાજ્યના લેબ ટેકનિશિયન વચ્ચે છેલ્લા 19 વર્ષથી કોણ પાત્ર છે તે મુદ્દે વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. આ વિવાદ અંગે 2006માં ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં પીઆઈએલ દાખલ કરવામાં આવી હતી અને 2010માં હાઈકોર્ટે ચુકાદો આપ્યો હતો કે લેબોરેટરીમાં માત્ર માન્ય ડિગ્રી ધરાવતા ડોક્ટરો જ હોવા જોઈએ. જો કે આ નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો ત્યારે વર્ષ 2017માં સુપ્રીમ કોર્ટે હાઈકોર્ટના નિર્ણયને યથાવત રાખ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે આપેલા મહત્વના નિર્ણયમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હવેથી તમામ લેબોરેટરી રિપોર્ટમાં એમડી પેથોલોજિસ્ટની સહી ફરજિયાત હોવી જોઈએ. તે સિવાયની કોઈ ડિગ્રી અને સહી હશે તો રિપોર્ટ અમાન્ય ગણાશે અને તેની સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. સુપ્રીમના આદેશની અવગણના સુપ્રિમ કોર્ટના આદેશ બાદ પણ લેબોરેટરીમાં ભારે અરાજકતા જોવા મળી રહી છે. ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં લેબોરેટરીનું સંચાલન કરવા માટે કોઈ નથી. લેબોરેટરીમાં એમડી પેથોલોજિસ્ટ નહીં પરંતુ 10મું-12 પાસ પેથોલોજીસ્ટ બની ગયા છે. આ બાબતે વર્ષ 2017માં ગુજરાત એસોસિએશન ઓફ પેથોલોજીસ્ટ એન્ડ માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ દ્વારા ગુજરાતમાં ગેરકાયદેસર રીતે ચાલતી 512 લેબોરેટરીઓના નામ અને સરનામા સહિતની લેખિત માહિતી રાજ્ય પોલીસ વડાને આપી હતી, પરંતુ આજદિન સુધી કોઈ કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી. વર્ચ્યુઅલ સહીથી ચાલતુ કામ ગુજરાતમાં લેબોરેટરીમાં પેથોલોજિસ્ટની સહી ફરજિયાત છે, પરંતુ ઘણા કિસ્સામાં વર્ચ્યુઅલ સિગ્નેચર કરવામાં આવી રહ્યું છે, જે વાસ્તવમાં માન્ય ગણવામાં આવતું નથી. ગુજરાત એસોસિએશન ઓફ પેથોલોજીસ્ટ એન્ડ માઈક્રોબાયોલોજીસ્ટના પૂર્વ પ્રમુખ ડો.મહેન્દ્ર પટેલ કહે છે કે દર્દીના રોગનું નિદાન લેબ રિપોર્ટના આધારે જ થાય છે. હવે જો નિદાન ખોટું થશે તો દર્દીનો જીવ જોખમમાં આવી શકે છે. આ જોતાં એમડી પેથોલોજિસ્ટ હોવું ફરજિયાત છે. આમ, ગુજરાતમાં લેબોરેટરીઓના સંચાલન પર સવાલો ઉઠી રહ્યા છે ત્યારે આરોગ્ય વિભાગ શાંતિની ઊંઘમાં છે. લેબોરેટરીના બોર્ડનું વેચાણ થઈ રહ્યું છે આ ઉપરાંત ગુજરાતમાં પણ લેબોરેટરીના બોર્ડનું વેચાણ થઈ રહ્યું હોવાની ચોંકાવનારી માહિતી મળી છે, જેમ કે લેબોરેટરીના બોર્ડમાં એમડી પેથોલોજીસ્ટનું નામ છે, પરંતુ વાસ્તવમાં તે માત્ર 10 પાસ ટેકનિશિયન છે. 10-12 તપાસ કરી રહ્યા છીએ. રિપોર્ટ પર એમડી પેથોલોજિસ્ટની સહી હોવી આવશ્યક છે. પ્રયોગશાળામાં આ પ્રકારનું મતદાન ચાલી રહ્યું છે. આમ છતાં આરોગ્ય વિભાગ આંખ આડા કાન કરી રહ્યું છે. લેબોરેટરીના જંગી કમિશનના કારણે તબીબોને બખ્ખાં મોટાભાગની લેબોરેટરીઓ સાથે ડોકટરોની સાંઠગાંઠ છે. દર્દીને તેની જરૂર હોય કે ન હોય. કમિશન કમાવવા માટે ડૉક્ટરો દર્દીઓને પેથોલોજીસ્ટ અથવા ટેકનિશિયનની લેબોરેટરીમાં વિવિધ પરીક્ષણો કરાવવા માટે મોકલે છે. દર્દીએ ટેસ્ટ કરાવ્યો હોય તો પણ ડૉક્ટર રિપોર્ટને માન્ય ગણતા નથી. ઘણા ડોકટરોએ તેમના ક્લિનિક્સ અને હોસ્પિટલોમાં પ્રયોગશાળાઓ ખોલી છે. લોકાયુક્તમાં ધા પણ નિષ્ફળ રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગ અને પોલીસે ગેરકાયદેસર લેબોરેટરીઓના મુદ્દે સતત અવગણના કરી છે અને રાજ્યના લોકાયુક્ત પર પણ હુમલો થયો છે. થોડા સમય પહેલા રાજ્યના લોકાયુક્તે રાજ્યના આરોગ્ય વિભાગ પાસેથી વિગતવાર રિપોર્ટ માંગ્યો હતો. રજૂ કરવા આદેશ કરાયો છે. જિલ્લા આરોગ્ય અધિકારીએ હાલમાં પેથોલોજી લેબમાં કામ કરી રહેલા પેથોલોજિસ્ટનું નામ અને સરનામું, લેબમાં ટેસ્ટ કરતા લોકોના નામ, ટેસ્ટિંગની પદ્ધતિની વિગતો અને ઉપયોગમાં લેવાતા મેડિકલ સાધનોની વિગતો આપી છે. આ તમામ વિગતો સાથે લેબની તપાસનો આદેશ પણ આપવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ આ હોબાળો માત્ર દેખાડો સાબિત થયો હતો.