‘સ્ત્રીધન પર માત્ર મહિલાનો અધિકાર, પિતા તેને સાસરિયાઓ પાસેથી માંગી શકે નહીં’, સુપ્રીમ કોર્ટની કડક ટિપ્પણી

(જી.એન.એસ),તા.31

નવી દિલ્હી,

સુપ્રીમ કોર્ટે એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન કડક ટિપ્પણી કરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે સ્ત્રીધન મહિલાઓની વિશિષ્ટ સંપત્તિ છે અને મહિલાની મરજી વિના તેના પિતા પણ તેના સાસરિયાઓ પાસેથી સ્ત્રીધન પાછું માંગી શકતા નથી.  ખરેખર, સુપ્રીમ કોર્ટમાં જસ્ટિસ જેકે મહેશ્વરી અને જસ્ટિસ સંજય કરોલની બેન્ચે છૂટાછેડા લીધેલી મહિલાના પિતા દ્વારા દાખલ કરાયેલી FIR રદ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આમાં પિતાએ પોતાની પુત્રીના છૂટાછેડા પછી સાસરિયાઓ પાસેથી સ્ત્રીધન (લગ્ન સમયે આપેલા ઉપહારો અને આભૂષણો) પાછા આપવાની માંગણી કરી હતી.

કોર્ટે શું કહ્યું? જે વિશે તમને જણાવીએ,  સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, “કોર્ટના અગાઉના આદેશો મહિલા (પત્ની અથવા પૂર્વ પત્ની)ના ‘સ્ત્રીધન’ના એકમાત્ર માલિક હોવાના એકલ અધિકાર સંબંધમાં સ્પષ્ટ છે. કોર્ટે એવું માન્યું છે કે સ્ત્રીધન પર એક પતિને કોઈ અધિકાર નથી, અને આનાથી એવું તારણ નીકળે છે કે જ્યાં સુધી પુત્રી જીવિત હોય અથવા પોતાના નિર્ણયો લેવામાં સક્ષમ હોય, ત્યાં સુધી તેના પિતાને પણ સ્ત્રીધન પાછું માંગવાનો અધિકાર નથી.”

 પિતાએ FIR દાખલ કરાવી હતી.. જે વિશે તમને જણાવીએ, ખરેખર, મહિલાના પિતા તરફથી ફરિયાદ નોંધાવવામાં આવી હતી કે સાસરિયાઓએ 1999માં થયેલા લગ્ન સમયે આપવામાં આવેલું સ્ત્રીધન પોતાની પાસે રાખ્યું છે અને પાછું આપતા નથી. મહિલાએ પોતાના પતિને 2016માં છૂટાછેડા આપી દીધા હતા અને 2018માં યુકેમાં બીજા લગ્ન કરી લીધા. કોર્ટે કહ્યું કે મહિલાના છૂટાછેડાના પાંચ વર્ષથી વધુ અને પુનર્લગ્નના ત્રણ વર્ષ પછી દાખલ કરાયેલી FIRમાં કોઈ દમ નથી.  મહિલાના સાસરિયાઓ તરફથી 22 ડિસેમ્બર 2022ના રોજ તેલંગાણા હાઈકોર્ટમાં FIR રદ કરવા માટે અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. જોકે, કોર્ટે તેને રદ કરવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો. કોર્ટે ત્યારે આરોપોને પ્રથમ દૃષ્ટિએ વિચારણીય ગણાવ્યા હતા. આ પછી સાસરિયાઓ તરફથી આ નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો.

સ્ત્રીધન શું છે? જે વિશે તમને જણાવીએ,   ‘સ્ત્રીધન’ એ મિલકત છે જેના પર સ્ત્રીનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે. જેનો તે કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના ઉપયોગ કરી શકે છે. સ્ત્રીને તેના લગ્ન સમયે કે લગ્ન પહેલા કે પછી અથવા બાળકના જન્મ સમયે જે કંઈ ભેટમાં મળે છે, તે આભૂષણો, રોકડ, જમીન, મકાન… તેને ‘સ્ત્રીધન’ કહેવાય છે . ‘સ્ત્રીધન’ના કાર્યક્ષેત્રમાં માત્ર લગ્ન સમયે, બાળકના જન્મ સમયે અથવા કોઈપણ તહેવાર પર સ્ત્રીને આપવામાં આવતી ભેટોનો સમાવેશ થતો નથી, પરંતુ તેણી તેના જીવનકાળ દરમિયાન ભેટ તરીકે જે કંઈ મેળવે છે, તે બધું તેના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે. આ પૈસા પર માત્ર મહિલાનો જ અધિકાર છે.