રિપેરેબિલિટી ઇન્ડેક્સની દરખાસ્ત માટે મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ સેક્ટરમાં રાઇટ ટુ રિપેરિંગ પર રાષ્ટ્રીય વર્કશોપ

(જી.એન.એસ) તા. 29

અમદાવાદ,

ભારત સરકારના ગ્રાહક બાબતોના વિભાગ (ડીઓસીએ)એ આજે અહીં મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક ક્ષેત્રો માટે રાઇટ ટુ રિપેર ફ્રેમવર્ક પર એક અભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રીય વર્કશોપનું આયોજન કર્યું હતું. આ ઇવેન્ટનો ઉદ્દેશ રિપેરેબિલિટી ઇન્ડેક્સને એક્સેસ કરવા અને મૂલ્યાંકન કરવા, પ્રોડક્ટ ડિઝાઇનમાં દીર્ધાયુષ્યને પ્રોત્સાહન આપવા અને તેમની માલિકીના મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદનોના પુનઃઉપયોગમાં ગ્રાહકોના અનુભવોને વધારવા માટે રિપેર માહિતીનું લોકશાહીકરણ કરવા માટેના મુખ્ય માપદંડો પર ઉદ્યોગના હિસ્સેદારો વચ્ચે સર્વસંમતિ સ્થાપિત કરવાનો હતો.

વર્કશોપનું પ્રાથમિક લક્ષ્ય મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદનોના સમારકામ અને ફરીથી ઉપયોગમાં વર્તમાન પડકારોને પહોંચી વળવાનું હતું. તેનો ઉદ્દેશ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો હતો કે ઉત્પાદન નિષ્ફળ થવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ લાંબા સમય સુધી ચાલે તે રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે, જેથી ગ્રાહકોને રિપેર વિકલ્પોના અભાવે અથવા અતિશય રિપેર ખર્ચને કારણે નવા ઉત્પાદનો ખરીદવાની ફરજ ન પડે.

વર્કશોપ દરમિયાન, ગ્રાહક બાબતોના વિભાગના સચિવ શ્રીમતી નિધિ ખરેએ આયોજિત અસ્પષ્ટતાની પ્રથાને નિયંત્રિત કરવા પર મહત્વપૂર્ણ ચર્ચાઓ શરૂ કરી હતી, જે રિપેર શું કરવું અને શું ન કરવું, મેન્યુઅલ / વિડિઓઝને રિપેર કરવા અને ઉત્પાદકો દ્વારા સ્પેરપાર્ટ્સની ઉપલબ્ધતાના અભાવને કારણે મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ છોડી દે છે અને ગ્રાહકોને ગ્રે બજારોમાંથી નકલી ભાગો સાથે સંકળાયેલા જોખમો તરફ દોરી જાય છે. તદુપરાંત, સમારકામના અતિશય ઊંચા ખર્ચને ધ્યાનમાં રાખીને એક મોટી ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી, જે ઘણીવાર ગ્રાહકોમાં અસંતોષ અને સમારકામમાં વિલંબ તરફ દોરી જાય છે. આને કારણે સમારકામનો સૂચકાંક, અખંડ ભારત દ્વારા રોજગારીનું સર્જન અને દક્ષિણના નેતાની સાથે ભારતને વૈશ્વિક સમારકામનું કેન્દ્ર બનાવવાની જરૂર છે.

ઉદઘાટન પ્રવચનમાં ગ્રાહક બાબતોના વિભાગના અધિક સચિવ શ્રી ભરત ખેરાએ પારદર્શક અને વાજબી રિપેર સોલ્યુશન્સ, ગ્રાહકોની જાગૃતિ વધારવા, સ્થાનિક રિપેરર્સને ટેકો આપવા જેવી મહત્ત્વપૂર્ણ જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ગ્રાહકોને સશક્ત બનાવવા અને ટેક ઉદ્યોગમાં ટકાઉ પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક મજબૂત રાઇટ ટુ રિપેર ફ્રેમવર્ક વિકસાવવાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો.

ડિપાર્ટમેન્ટે રાઇટ ટુ રિપેર પોર્ટલ ઇન્ડિયા શરૂ કરી દીધું છે, જેમાં  ગ્રાહકો અને કંપનીઓ વચ્ચે સંબંધિત રિપેર સંબંધિત માહિતી પ્રદાન કરવા માટે ઉત્પ્રેરક તરીકે કામ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. આ માહિતીમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

1. પ્રોડક્ટ મેન્યુઅલ્સ/રિપેર ડીઆઈવાય વિડિયોની સુલભતા (કંપનીઓની વેબસાઈટ્સ અને યુટ્યુબ ચેનલ્સને લિંક કરીને);
2. સ્પેરપાર્ટ્સની કિંમત અને વોરંટી અંગેની ચિંતાને દૂર કરવી;
3. ગેરંટી, વોરંટી અને વિસ્તૃત વોરંટીને આવરી લેવામાં આવેલી જવાબદારીમાં તફાવત અંગે સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ;
4. ભારતભરમાં કંપની સર્વિસ સેન્ટરની વિગતો અને કંપનીઓ દ્વારા ત્રાહિત પક્ષના રિપેરર્સ, જો કોઈ હોય તો, તેને માન્યતા આપવી અને
5. મૂળ દેશ વિશેની માહિતીનો સ્પષ્ટ પણે ઉલ્લેખ કરવો જોઈએ.

આજની તારીખે કુલ 63+ કંપનીઓએ આ પોર્ટલ પર સવાર થયા હતા, જેમાં મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ક્ષેત્રની 23 કંપનીઓએ રિપેરિંગ, અધિકૃત રિપેરર્સ, સ્પેરપાર્ટ્સના સ્ત્રોત, થર્ડ પાર્ટી રિપેરર્સ વિશેની માહિતી પૂરી પાડી હતી.

કાર્યશાળામાં ત્રણ ટેકનિકલ સત્રોનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં સહભાગીઓને વિચારોનું આદાનપ્રદાન કરવાની, શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓનું આદાન-પ્રદાન કરવાની અને ઉત્પાદનોની મરામતની માહિતી માટે રિપેરિંગનાં અંતરને ઘટાડવા, ફ્રાન્સ, યુરોપિયન યુનિયન, યુનાઇટેડ કિંગડમ, ન્યૂયોર્ક વગેરે સહિત આંતરરાષ્ટ્રીય શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓને સંકલિત કરવાનાં મહત્ત્વ અને ઉત્પાદનની સ્થાયી ડિઝાઇનમાં વધારો કરીને રિપેરિબિલિટી વધારવા દીર્ધાયુષ્ય માટે ડિઝાઇનિંગ કરવાની તક મળી હતી.  અખંડ ભારત દ્વારા રોજગારીનું સર્જન, ઇકોલોજીકલ ચિંતાઓ, રિપેરબિલિટી ઇન્ડેક્સ માટેના માપદંડો અને ગ્રાહકોના અધિકારોને પ્રોત્સાહન આપવા માટેના પડકારોને પહોંચી વળવા અને વૈશ્વિક સ્તરે હાથ ધરવામાં આવેલી પહેલને પહોંચી વળવા, ઉપયોગ અને અર્થતંત્રના નિકાલને સ્થાને “વર્તુળાકાર અર્થતંત્ર” અને “માઇન્ડફુલ વપરાશ” સાથે “બુદ્ધિહીન ઉપયોગ”નો સમાવેશ થાય છે.

વર્કશોપમાં વોરન્ટી અને રિપેર વિકલ્પો માટે ગ્રાહકોની સુલભતામાં સુધારો કરવા અને સાતત્યપૂર્ણ પ્રોડક્ટ ડિઝાઇનને પ્રોત્સાહન આપવા ઉત્પાદનો માટે રિપેરિબિલિટી ઇન્ડેક્સની જરૂરિયાતને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું હતું. આ પહેલનો હેતુ ગ્રાહકોને સશક્ત બનાવવાનો છે અને માઇન્ડફુલ ઉપયોગ અને ટકાઉ વપરાશ તરફ સંક્રમણને ટેકો આપવાનો છે.